Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dębowa(jakbeczka)polskośćł
sięwmodelorientalnegodespotyzmu,gdziejedynowładcanadterytorium
imieszkańcamiswojegopaństwarozciągazwierzchnictwowłaścicielskie
zgoła.Tymsamymzależnośćtrybutarna,jakąnaludnośćruskąnałożyli
Waregowie,którzyjąegzekwowalizbrutalnościąrozbójnikówmorskich,
nwyszlachetniała”dziękibizantyńskiejdoktryniewładzy-własności.Drugie
zapożyczeniezBizancjum,pochodneodchrystianizacjiRusiwobrządku
bizantyńsko-prawosławnym,utwierdziłosięnaziemiachruskichwpóźniej-
szej,moskiewskiejfazieichdziejów.Polegałonazjawiskucezaropapizmu,
kiedywładzapolitycznadominowałanadCerkwią,traktującstruktury
cerkiewnejakoideologicznypiondespotycznegopaństwa.Wniewielkim
natomiastzakresieRuśeksplorowałaintelektualnąikulturalnąschedęgrec-
kiegoirzymskiegoantykuzbizantyńskiejhipoteki.Wczasachbowiem,gdy
pączkowałapaństwowakonstelacjawaresko-ruska,hipotekęowąotorbiły
wBizancjumprzerostymistykiiteozofii,szczególnieznadaniadoktryne-
równeoplatonizmu.Zpejzażukulturybizantyjskiejmyślicieliiintelektu-
alistówwyparlijużposępniświęcistarcy,anachoreciisłupnicy.
Wkażdymrazietezapożyczeniabizantyńskie,któreprzejęłaRuśKi-
jowska,położonananajdalszychgeokulturowychobrzeżachtakEuropy,
jakteżAzji,wyzbyłysięwniejswojegowyrafinowania,zblakłaichpozłota,
rychłoobrosływłosiembarbarzyństwa.RozbiciedzielnicowenaRusiroz-
poczęłosięjużwdrugiejpołowieXIwiekuiszybkorozdrobniłoudziały
książęce.Nadtodezintegrowałysięichaotyczniaływięzilokalnewskutek
nagminnegoprzechodzeniadawnychdrużynnikówksiążęcych,terazzna-
nychpodmianembojarów(istanowiącychodległyodpowiednikeuropej-
skiegorycerstwa),zesłużbyujednegoksięciadzielnicowegododrugie-
go.TakwięcnadużąmobilnośćwiejskiegopospólstwanaRusinałożyło
siękoczownictwoelit–bojarzyprzemierzaliruskiedzielnice,poszukując
pryncypała,któryzaproponowałbylepszewarunkisłużby.Kontrastowało
tozmoresemeuropejskiegofeudalizmu,gdziekontraktowepowiązania
senioralno-wasalnezadzierzgałysięnadłużej,utrwalająclokalnątkankę
współzależnościlojalnościowych.Osnowęzwiązkówmiędzydzielnicowych
naRusitkaławięźgenealogiczna,łączącapotomkówprotoplastywodzów
wareskichnaRusiRuryka(Roderyka).RuśKijowskabyła
federacjąniepolityczną,alegenealogiczną(ł).Istniaływniejwięziłącząceposzcze-
gólneczęściwcałość;tyleżewięzitemiałycharakterniepolityczny,leczplemienny,
gospodarczy,społecznyicerkiewno-etyczny.(ł)Ruśowaniewypracowałatrwałego
ładupolitycznego,któryzdołałbysięoprzećzewnętrznymciosom(ł).Wstarychki-
jowskichrealiachnapotykamyniemałobezrządności,wielewyzbytychsensuprzepy-
57
