Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2:Pogaństwo,chrześcijaństwo,Imperium
.................................................................
15
kuprzynosioficjalnyzakazkultówpogańskichpołączonyzzamykaniem
lubburzeniemświątyń.Niespowodowałotobynajmniejichzaniku.Ale
KościółjestjużobecnywewszystkichprowincjachCesarstwa.Zakorze-
niwszysięnatrwałewmiastach,możeterazrozpocząćpodbójwsi,który
zajmiemucałewiekinawetnaziemiachuważanychzanajdawniejschrys-
tianizowane.
OdczasówpanowaniaKonstantynawewnętrznekonfliktyKościołastają
sięsprawamipaństwa.Toteżwłaśniewładzacesarskazwołujesoborypo-
wszechne,gdziezgromadzenibiskupiformułującredoKościoła–system
dogmatów,którekażdychrześcijaninobowiązanyjestwyznawaćpodkarą
klątwy,igdzieustalasięmiędzyinnymiprawowiernerozwiązaniaspor-
nychproblemówTrójcyinaturyChrystusa,cobyłodziełemsoboróweku-
menicznychwNiceiiChalcedonie.Kontestatorów,wykluczonychzewspól-
notywiernych,zwalczająinstancjekościelne;odlatosiemdziesiątych
IVwiekukarząichrównieżwładzeCesarstwa.Teostatnieoddająsięprze-
towsłużbętamtych,zarazemjednakwtrącającsię,itoniekiedybardzo
poważnie,wżycieKościoła,któryskłonnesątraktowaćjakojeszczejedno
narzędzieswoichrządów.WidaćtozwłaszczawsamejstolicyCesarstwa
iwpobliskichprowincjach.
Rozdwojeniefunkcjicesarskiej,narzuconeprzezwzglądnaskuteczność
obrony,nadałowymiarpolityczno-militarnypodwójnościImperium,do-
tychczasgłówniejęzykowejigospodarczej,boprowincjegreckieodróż-
niałysięswymbogactwemodłacińskich.ChoćpocząwszyodIIIwieku
cesarzeopuszczaliRzym,abyznaleźćsięwpobliżugranic,gdziezagrażali
barbarzyńcy,byłototylkostanemfaktycznym,sytuacjąwyjątkową.Prze-
noszącstolicęnadbrzegiBosforu,Konstantynpogłębiaiutrwalarozdwo-
jenieCesarstwa.AzarazemnadługopomniejszarolępolitycznąRzymu,
starejstolicyłacińskiejipogańskiej,nakorzyśćKonstantynopola,nowej
stolicychrześcijańskiejigreckiej.Pierwszachylisiękuupadkowi,druga
rośniewchwałę.ObokpodziałunaPółnociPołudnie,któryprzeciwstawia
barbarzyństwocywilizacji,pojawiasięzatemwsamymłoniecywilizacji
rzymskiejpodziałnaWschódiZachód.
Pojawiasięontakżewłoniespołecznościchrześcijańskiej,gdzienowo
utworzonypatriarchatKonstantynopolastajesięszybkorywalemRzymu,
który,jakostolicaświętegoPiotra,pretendujedopierwszeństwa–igdzie
mnożąsięoznakiodmiennejewolucjiGrekówiŁacinników.Wtakichwłaś-
