Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2
Pogaństwo,chrześcijaństwo,
Imperium
Dwazespoływierzeńreligijnych,dwasposobyżyciaindywidualnegoispo-
łecznego,dwatypykultury:konfliktmiędzychrześcijaństwemapogaństwem,
zrazumarginesowyilekceważonyprzezelityCesarstwa,odIIIwiekuwy-
suwasięnaplanpierwszy.Niejesttojednakzderzeniedwóchjedno-
rodnychbloków.Politeizm,wywodzącysięzgłębiwiekówiprzesycony,
zwłaszczawśrodowiskuuczonych,fatalizmemastralnym,przetwarzajądą-
żeniadoodnowyduchowejiprądyezoteryczne;zarazemwspółzawodniczą
znimnowości,częstopochodzeniawschodniego:kultMitry,manicheizm,
gnoza.Codochrześcijaństwazaś,którepolicznychrozdarciachutwier-
dziłosięwswejodrębnościodtradycjiżydowskiej,ustalającwłasnykanon
ksiągobjawionychiuznającEwangelięzadopełnienieBiblii,przekształ-
conejtymsamymwStaryTestament,podczasgdyEwangeliastałasię
Nowym–codochrześcijaństwawięc,toztrudemwspółżyjeonozkulturą
pogańską,którejduchjestmugłębokoobcy,alebezktórejjegoadepcinie
umielibysięobejść,zwłaszczajeśliwywodząsięześrodowiskwykształ-
conych.Atodlatego,żeretoryka,filozofia,sztukaicałystylżyciawpajany
przeztradycyjnąpajdejęsądlanichkulturąpoprostu:tym,coodróżnia
człowiekaodzwierzęcia.Itakżedlatego,żenieumiejąintelektualnie
przezwyciężyćmyślipogańskiejirozwiązaćproblemów,któreichsamych
nurtują,bezobróceniaprzeciwtejmyślijejwłasnejlogikiidialektyki,
ibezprzejęciaznaukidawnychmistrzów–odTalesadoPlotyna–wszyst-
kiego,cobymogłosłużyćnowejwierze.
Zwolennicycałkowitegozerwaniazkulturąpogańskąprzeciwstawiająsię
zatemwobrębiesamegochrześcijaństwazarównotym,którzypewnejej
składnikichcielibyocalić,choćbyjakopodporządkowaneiwmiarępo-
trzebyokrojone,jaktym,którzy,jeszczebardziejugodowonastawieni
wobecdawnychsposobówżyciaimyślenia,zmieniaćbywnichchcieli
bardzomało.AtenyczyJerozolima:wybórpostawywobeckulturypogań-
