Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdział1
narastałimpasparlamentarny,prezydent-zpomocąwojskaipolicjiparyskiej-dokonał
zamachustanu(2XII1851);byłyliczneofiary.Plebiscyt(już21-22XII1851)ratyfikował
zamachstanu92%głosów123.
Uchwalonapospiesznie(14I1852)nowakonstytucja124powoływałasięnawolęnarodu
wyrażonąwplebiscycienigwarantujedoniosłezasadyproklamowanew1789roku,któ-
restanowiąpodstawęprawapublicznegoFrancuzów”(art.1).RacjęmaJanBaszkiewicz,
stwierdzając,żebyłatonrestauracjaustrojuKonsulatuzpewnymimodyfikacjami”125:głowa
państwapochodzącazwyborówpowszechnychz10-letniąkadencją,będącajednocześnie
szefemwładzywykonawczejzministramizależnymitylkoodniego;władzaustawodawcza
sprawowanaprzezprezydenta,CiałoUstawodawcze(jedynepochodzącezwyborów)iSe-
nat(składającysięzwirylistóworazobywatelipowołanychprzezprezydenta);inicjatywa
ustawodawczanależącatylkodoprezydenta.ZachowanoRadęStanu.CiałoUstawodawcze
wtymsystemiemiałomniejszeznaczenieniżniepochodzącyzwyborówSenat;m.in.Se-
natmiałprawopodejmowaniauchwał-tzw.sènatusconsultes.Namocysènatusconsulte
z7listopada1852r.126konstytucjonaliścizwróciliuwagę,żeimienneprzyznanienajwyż-
szegourzęduwtekściekonstytucjijestconajmniejosobliwością127.LudwikNapoleon
BonapartezostałogłoszonycesarzemFrancuzówjakoNapoleonIII.Godnośćcesarską
ustanowionodziedzicznąnazasadzieprimogeniturywliniimęskiej.Konstytucjaz1852r.
nutrzymanajestwmocywzakresietychpostanowień,któreniesąsprzecznezniniejszym
Senatusconsultum”(art.7).OdrębnądeklaracjąCiałaPrawodawczego(1XII1852)128ogło-
szonowznowieniecesarstwa.Realniewpolitycewewnętrznejustrójwspierałsięnaarmii,
policji,administracji,takżeKościele.Zlikwidowanowolnościobywatelskie129.W1870r.
(21III)równieżaktemsènatusconsultewprowadzonazostałanowakonstytucjacesarstwa.
Wistociebyłaonapowtórzeniemkonstytucjiz1852r.znieznacznymizmianami:tytuł
Ipoświęconybyłgodnościcesarskiejizasadomdziedziczeniatronu;ograniczonorolęSe-
natu,cododatkowowzmacniałowładzęcesarza.
ReżimNapoleonaIIIulegałdestrukcjiwewnętrznej,audziałwwojniekrymskiej130
kosztowałcesarstwoażprawiestotysięcyofiar131.
123
J.Baszkiewicz,HistoriaFrancji,wyd.2…,s.560.
124
Tekstpolskiw:Powszechnahistoriaustroju.Wybórźródeł…,s.242in.
125
J.Baszkiewicz,HistoriaFrancji…s.561,
126
Senatusconsultumz7listopada1852r.Tekstpolskiw:Powszechnahistoriaustroju.Wybórźródeł…,s.248-249.
127
M.Morabito,D.Bourmaud,HistoriakonstytucyjnaipolitycznaFrancji…,s.302.
128
Tekstpolskiw:Powszechnahistoriaustroju.Wybórźródeł…,s.249.
129
L.Jamróz,Ewolucjakonstytucjonalizmufrancuskiego…,s.49-56;zob.teżJ.Baszkiewicz,HistoriaFrancji,
wyd.2…,s.561in.
130
Wojnakrymska1853-1856byłaefektemrywalizacjimocarstweuropejskichospadekporozpadającymsię
ImperiumOsmańskim,kolosienaglinianychnogach.Seriawojenrosyjsko-tureckich,zwycięskichdlaRosji,
niepokoiłainnemocarstwa.ToteżgdycarMikołajIpodpretekstemochronyludnościchrześcijańskiej(pra-
wosławnej)podokupacjąturecką,zażądałmocarstwowejakceptacjiinterwencjiwwewnętrznesprawyTurcji,
azarazpotemzbrojniezająłMołdawięiWołoszczyznę,państwazachodnieskłoniłysułtanadostawieniaoporu
isame-Anglia,Francja,potemtakżeSardynia-przystąpiłydowojnypostronietureckiej.Desantsprzy-
mierzonychnaKrymie(IX1854)byłoperacjątragicznątakmilitarnie,jakteżnaskutekepidemiiwwojsku.
Dowództwobyłoniedołężneitylkodlategoostatecznieporocznymoblężeniuzdobyto(IX1855)Sewastopol,
żedowództworosyjskiebyłojeszczebardziejnieudolne.Zob.jeszczewrozdziałachoRosjiorazoImperium
OsmańskimiBałkanach.Patrzteżm.in.:W
.Morawski,S.Szawłowska,Wojnyrosyjsko-tureckieodXVIIdoXX
wieku,Warszawa2006,s.129in.,passim.
131
J.Baszkiewicz,HistoriaFrancji,wyd.2…,s.573.
