Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ODAUTORA
Możnadyskutować,czysiłą,czyteżsłabościąEuropy,przezsetkilatwszakbędącejabsolut-
nymcentrumświata,anawetcałymświatem,było(ijest)jejreligijne,narodoweiwrezultacie
kulturowe(wtejkolejności)rozdrobnienie.nOdczasu,gdyZeuspodpostaciąbykaporwałEu-
ropę,Europawsensiegeograficznymwielokrotniezmieniałasweramy.Wkażdejepoceówter-
minznaczyłcoinnego,inneprzypisywanomuznaczeniemerytoryczneiemocjonalne”1.Jakże
piękniesformułowałtokardynałKarolWojtyła:nChodzibowiemnietylkoogranicę,którą
wyznaczasamaziemia,leczodużogłębszegranice,któreznajdująsięwsamychludziach”2.
Banałemjestprzypomnienie,żeprawo-takżeograniczonedoprawaustrojupaństwo-
wego-jestelementemkulturyludzkiej.Owozróżnicowaniezauważalnejestnadaldzi-
siaj,kiedyideaUniiEuropejskiejtomyślozacieraniuróżnicwszelakichbezniszczenia
indywidualizmunarodów.Kolejnymbanałemjestuwaga,żeniezbytdobrzesiętoudaje,
przyczymbrexitjestjedynienajbardziejspektakularnymzjawiskiem.Agdziecaływschód
Europy?Tocałkiemosobnakwestia,oczymprzyjdziejeszczeniecopowiedziećnazakoń-
czenieniniejszejpracy,atutajtylkowartoprzypomniećchoćbyjedynieJerzegoKłoczow-
skiegonacisknadyferencjacjęmiędzynnasząEuropą”
,oznaczającąłacińskikrągkulturowy,
abizantyjsko-wschodnio-słowiańskimkręgiemzRosjąnaczele.Uważam,żeRosjatoinny
świat;byłotakzawszeijestnadal.RacjęmabrytyjskiprofesorUniwersytetuWschodniej
Anglii,znanyautorwielupoważnychpracdotyczącychhistoriiRosji,EdwardActon,gdy
przyznaje:nRosjajestkrajemwwieluaspektachniepojętymdlazachodniegoumysłu”3.
NietylkodlaActona;tyleżemałojesttakich,którzysiędotegochcąprzyznać.nRosjajest
azjatycka”-powiedziałw1992r.prezydentodniedawnasuwerennejUkrainy,udzielając
wywiadudlanFrankfurterAllgemeineZeitung”4.
Przedmiotemniniejszejpracybędąwięczagadnieniaustrojówpaństwowychjakoele-
mentukulturypolitycznejniegdyśncentrumświata”
,adzisiajpoprostuEuropy.Nietyl-
kowspomniany,wybitnypolskiuczony,JerzyKłoczowskiodwracasięplecamiodEuropy
WschodniejwkierunkunnaszejEuropy”Zachodniej,aletakichnaświeciejestwielu,ina
owymZachodziezpewnością(zliczyćniesposób)znaczniewięcejniżnaWschodzie.Wli-
teraturzenaukowejpolskiejteżjednakautorzywyraźniejbardziejpoświęcająuwagębada-
niomkultury-wtymustrojówpaństwowychjakocząstkikultury-państwzachodnich,
tworzącychniegdysiejszynkoncertmocarstw”
,conajmniejdoklęskiNapoleonawwypra-
wienaMoskwęiwkonsekwencjikongresuwiedeńskiego1815r.
1
HistoriaEuropy,podred.A.Mączaka;opracowali[bezwyraźnegowyodrębnieniaautorstwakażdejczęści]:
S.Grzybowski,K.Kersten,J.Kieniewicz,A.Mączak,J.Serczyk,W
.Serczyk,J.Tomaszewski,E.Wipszycka-Bra-
vo,Wrocław-Warszawa-Kraków1997,s.5.
2
K.Wojtyła,GdzieznajdujesięgranicaEuropy?Artykułtenpt.LafrontieraperVEuropa:dove?zostałopubli-
kowanyw1978rokuwewłoskimczasopiśmienVitaepensiero”61(1978)nr4-6,s.160-168.Wjęzykupolskim
(tłum.J.Merecki)ukazałsięporazpierwszyiupublicznionyzostałw:http://dlibra.kul.pl/Content/27169/4_
gdzie_znajduje.pdf[dostęp:5XII2020].
3
E.Acton,Dziedzictwocaratuiwładzyradzieckiej,tłum.J.Stawiński,Warszawa2013,s.11.
4
Cyt.za:HistoriaEuropy…,s.6.
