Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Europawporządkumiędzynarodowym
częściąimperium,zaczynałypodlegaćjegowładzy,kulturze,prawuiadmi-
nistracji.JeszczesamJuliuszCezardołączyłdoimperiumpozostałączęść
Iberii,trochęAfrykiPółnocnej;podobnieuczyniłjegonastępcaOktawian
August,któryposzerzyłgraniceRzymuwEuropie,AfrycePółnocnejiAzji
Mniejszej.ImperiumbędziesięrozciągaćodZatokiPerskiejpoSłupy
Herkulesa(CieśninaGibraltarska),odEgiptupokanałLaMancheorazli-
nięRenuiDunaju.NajważniejszeokażąsiępodbójiprzyłączenieGalii,bo
tamgenEuropysięprzechowaiodrodziwpostacipierwszegoeuropejskie-
goimperium-państwaKarolaWielkiego.AniGrecy,aniRzymianienie
uważalisięzaEuropejczyków,asamterminBEuropa”miałznaczeniewy-
łączniegeograficzneidotyczyłpółnocnegowybrzeżaMorzaŚródziemnego,
wodróżnieniuodwschodniego(Azji)ipołudniowego(Afryki)20,awszystkie
trzyczęścistanowiłycałośćjednegoimperium(wpostacijegokilkunastu
prowincji).
Modelimperiumtakiegojakrzymskiemógłbyćwśredniowiecznej
Europieatrakcyjny,jeślichodzioepokęodOktawianaAugusta(27r.p.n.e.
-14r.n.e.)przezWespazjanaporządyTrajanaiHadriananaprzełomie
I-IIwiekun.e.ToczaswielkościRzymu,nawetpomimoprzejściowych
szaleństwKaliguliiNerona.PaxAugustabyłokresemdostatniegopokoju,
władzypowściągliwejorazdbającejostabilność,bezpieczeństwoizrówno-
ważonydobrostanobywateli;terytoriumposzerzanoniewdrodzekrwa-
wychpodbojów,aprzezkombinacjęsoftpoweri-owszem-wojska,któ-
regłówniereagowałonanapórbarbarzyńcówiprzesuwałogranice,aby
wzmocnićbezpieczeństwojużistniejącegoobszaruimperium.SamBboski”
AugustwolałzwaćsięodnowicielemRzymu(dałmulicznebudowle,atak-
żeodnowiłirozwinąłinfrastrukturę)pookresiewojendomowych,których
samzresztąbyłstroną;naszczytdoszedłpopokonaniuMarkaAntoniusza,
zktórymwcześniejwspółtworzyłtriumwirat21.PrzydomekOjcaOjczyzny
(PaterPatriae)byłjaknajbardziejzasłużony.Potrwającymniemaldwa
20TerminBEuropa”pojawiasięwtedy,toznaczymiędzyIIw.p.n.e.aIIn.e.,wpracachkilkugeografów
ihistoryków,m.in.uPolibiusza,StrabonaiKlaudiuszaPtolomeusza.
21
Z.Kubiak,op.cit.,s.435-483.
25
