Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
2
3
4
6
RozdziałI
STOSUNKIBRYTYJSKO-TURECKIEWXIXWIEKU
1.1.Państwoosmańskiewokresietanzymatu
elacjeangielsko-tureckiewcałymXIXwiekupodlegałyróżnym
R
orazmodernizacjipaństwatureckiego.Zdarzyłosiętonadługoprzedtym,
zawirowaniom.Zewzględunawspólnegowroga–Cesarstwo
Rosyjskie–WielkaBrytaniaiimperiumosmańskie,będącwprzy-
jaznychstosunkach,zawarłysojusz,dążącdozreformowania
gdydoszłodostarciamiędzywiktoriańskąmoralnościąaislamskimde-
spotyzmem,gdyobastyleżyciadogłębnieukazały,żeniemogązesobą
współistnieć.
Zbliżeniebrytyjsko-tureckiezwiązanebyłozXIX-wiecznąkoncepcjąza-
chowaniarównowagimiędzypotęgamieuropejskimi.Większośćprzywód-
cówmocarstwdążyładosytuacji,wktórejżadnezpaństwnieosiągnieprze-
wagi,jaktomiałomiejscewprzypadkuFrancjiiNapoleonaIBonapartego.
Wcorazwiększymstopniuuwidaczniającasięsłabośćimperiumosmańskie-
gostanowiłapoważnezagrożeniedla,itakniepewnej,równowagimiędzy
mocarstwami.Zakończonesukcesemw1832rokupowstaniegreckiebyłopo-
czątkiemdługiegookresu,podczasktóregowielkiemocarstwastopniowo
wkraczałynaterytoriumpaństwaOsmanów.Dyplomacieuropejscyuznali,że
całkowitelubczęściowezajęcieposzczególnychobszarówtureckichdopro-
wadziłobydonaruszeniadelikatnejrównowagi,zczegomogłobyskorzystać
jednozpaństwwchodzącychwskładwielkichmocarstw.
NiewątpliwienajwiększekorzyścizesłabnącejTurcjimogłaodnieśćRosja.
Rosjanie,mieniącysiędziedzicamibizantyjskiejiwschodnio-ortodoksyjnej
tradycji,oddawnychczasówuważaliKonstantynopol,stolicęimperiumosmań-
skiego,załakomykąsek,biorącpoduwagęjegowalorkulturowy
,aprzede
13
