Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Omożliwościndobrej”śmierci
Wydajesięzatem,żewramachprywacyjnejkoncepcjizłaśmierci
rozróżnićmożnadwapoziomy:absolutnyirelatywny.Cociekawe,
tendrugiotwieraprzednamimożliwośćpostrzeganianiektórych
przypadkówśmiercijakoswegorodzajunmniejszegozła”.Ośmierci
jakomniejszymzłumożnamówićwłaśniewrelacjidokonkretnej
treściżycia,jakiepozostałobyzmarłemu,gdybyskonałwpóźniejszym
momencie.Istniejewięccośtakiego,jaknnegatywnedobro”śmierci
pozwalającejnauniknięcienpozytywnegozła”związanegozpozosta-
jącączęściążycia.Poglądówpozwalanaaksjologiczneuzasadnienie
tzw.racjonalnegosamobójstwaczyeutanazji,kiedytośmierć-jak
zwykłosięuważać-mabyćdlauśmiercanejosobydobremlubprzy-
najmniejniewyrządzaćjejzła(pozwalaćjejnauniknięciezła).
Niezwykletrudnojeststwierdzić,kiedyżyciejestnatylezłe,że
śmierćstajesięnnegatywnymdobrem”czymniejszymzłem.Philippa
Footproponuje,abyprzyjąćpewienstandardnzwyczajnegoludzkiego
życia”zawierającegonminimalnąilośćpodstawowychdóbr”takich,
jakmożliwośćzaspokojeniapodstawowychpotrzebbiologicznych
(odpoczynku,głoduipragnienia),rodzinnychispołecznych,czyteż
istnienienadzieizwiązanychzprzyszłościąitd.Możnawówczasuznać,
żewpewnychskrajnychprzypadkach,kiedyczłowiekwskutekjakichś
niefortunnychzdarzeń(np.ciężkiejinieuleczalnejchoroby,ciężko
okaleczającegowypadku,uwięzieniawoboziekoncentracyjnym)nie
jestwstanieowychdóbrnawetwminimalnymstopniurealizować,
wcześniejszaśmierćmożedlaństanowićmniejszezło35.Jaknależy
przypuszczać,Footniechodziozdefiniowaniejakichśobiektywnych
standardówdlawszystkichludzi,aleraczejoprzekazanieintuicji,że
wprzypadkukonkretnychosób,biorącpoduwagęichosobisteuwa-
runkowania,możnazasadniemówićośmiercijakomniejszymzłudla
nichwłaśniewtakichanieinnychokolicznościach.
Istniejąwszelakopewne,bytakrzec,sytuacjegraniczne,wktó-
rychnastępujeradykalneprzewartościowanierelacjimiędzydobrami
normalniezwiązanymizdalszympozostawaniemprzyżyciuazłem
związanymzwcześniejsząśmiercią.Jeżelimożliwośćrealizacjiowych
dóbrzostajetrwaleipoważnieograniczonalubwręczwyłączonana
przykładprzezfizycznylubpsychicznystanciężkochoregoczłowieka
bądźinneokoliczności,wówczaswcześniejszaśmierćniemożejuż
temuczłowiekowiistotnychdóbrodebrać.Śmierćoceniananapozio-
35P.Foot,Euthanasia...,s.95-96.
24
