Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Omożliwościndobrej”śmierci
unicestwiaonanasząjaźń,czylimetafizycznąilogicznąpodstawę,
podmiot,któremuprzypisujesięwszelkieinne,złeczydobre,stany30.
Jeżelipowyższaargumentacjaokazałabysięsłuszna,tonależałoby
uznać,żeśmierćstanowidlaczłowiekanajwiększeiostatecznezło,
zaśpojęciendobrejśmierci”tocontradictioinadiecto(bojakcośbędą-
cegonparadygmatycznym”złemmożewogólebyćdobre;jakąkorzyść
możemyodnieśćzunicestwieniawłasnejjaźni?)31.
Rzeczjasna,przytakimrozumieniuzłaśmiercipojawiasiępa-
radoks,któryuniemożliwiadyskusjęosensieeutanazji.Niektórzy
filozofowiekwestionująjednakstanowiskoNagela,twierdząc,że
wartościowanieśmiercizperspektywy,bytakrzec,nsubiektywnie
odczuwanejnieśmiertelności”,przedstawianiejejjakozłaabsolutnego
iniestopniowalnego,niemasensuistoiwsprzecznościzpowszech-
nymodczuciem,żeniektóreśmiercisągorszelublepszeodinnych.
JefMcMahanargumentuje32,żeśmierćpozbawianasniejakichśnie-
wyczerpanychiabstrakcyjnychmożliwości,leczjedynietych,które
faktyczniemoglibyśmyzrealizować,gdybyśmy-zamiastumrzeć
wokreślonymmomencie-pozostalijeszczejakiśczasprzyżyciu.
Kiedyoceniamyczyjąśśmierć,zapunktodniesienianieprzyjmujemy
nieskończonejliczbymożliwychdóbr,jakiemogłabytaosobaosiąg-
nąć,gdybymogłażyćwiecznie,możliwośćrealizacjidóbrjestbowiem
ograniczonanaszymiuwarunkowaniamibiologicznymiorazinnymi
okolicznościami,wjakichżyjemy.Jeślikoniecznośćśmiercistanowi
nieusuwalnyelementlosówkażdegoznas,tozłośmiercijestzrela-
tywizowanedonaturalnychograniczeńirzeczywistychmożliwości
wpisanychwludzkieżycie.Innymisłowy,przydokonywaniusądów
wartościującychdotyczącychśmiercialternatywądlaśmierciwchwili
t
1niejestobiecującenieograniczonemożliwościżyciewieczne,lecz
życieookreślonymprzebieguzakończoneśmierciązjakichśinnych
przyczynw(późniejszej)chwilit
2.Dysponująctakimpunktemodnie-
sienia33,możemyprzetooceniaćnapoziomierelatywnymkonkretne
30M.Wreen,TeDefnitionofEuthanasia...,s.652-653.
31Por.ibidem.
32J.McMahan,Death...,s.41.Por.I.Ziemiński,Zagadnienieśmierci...,s.151-152.
33Empirycznewyznaczenietakiegopunktuodniesieniadlakonkretnejosoby,
zwłaszczaexantemortem,jestzadaniembardzotrudnym:poduwagęnależybrać
zarównoparametrystatystyczne-np.średniądługośćprzeciętnegożycialudzkiego
wokreślonychwarunkachzewnętrznych,jakiuwarunkowaniaosobiste(biologicz-
ne,psychologiczne,zawodoweitd.)dotyczącetejkonkretnejosoby.Niemniejjednak
intuicyjniewiadomo,ocowprzybliżeniuchodzi(takąprzynajmniejmamnadzieję).
22
