Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskalewicachrześcijańska(1832–1914)...
UtworzonorównieżsocjalnyWydziałChłopówpodkierownictwemFranciszkaBobińskiegooraz
komórkinauczelniachwyższychiwseminariachduchownych.Organizacjarozwinęłaswojądzia-
łalnośćnaszersząskalęw1836r.WówczasZbórGłównyprzeniesionodoLwowa,awWarszawie
zinicjatywyGustawaEhrenbergazainicjowanodziałalnośćtzw.nświętokrzyżców”,zracjizebrań
organizowanychwdomuparafiiŚwiętegoKrzyża.ZasadniczymzadaniemSLPbyłoprzygotowanie
powstania,obejmującegowszystkieziemiebyłejRzeczypospolitej,awkonsekwencjiustanowienie
republiki.OdrodzonaPolskamiałasięstaćczęściąpowszechnej,uniwersalnejfederacjiwolnych
narodówsłowiańskich.Wprogramiespołecznymprzeważałyhasłachrześcijańskiegobraterstwa,
zniesieniabarierfeudalnych(postulatuwłaszczeniachłopów).GłównyideologiemSLPbyłSzymon
Konarski,byłypowstanieclistopadowy,kalwin,którypoupadkupowstaniaikilkumiesięcznym
pobyciewpruskimwięzieniuudałsiędoFrancji,gdziezapoznałsięztamtejsząmyśląutopijnych
socjalistów.Wziąłrównieżudziałwnieudanejwyprawiepłk.Zaliwskiego,poczymponownie
wyjechałnazachód,doBelgii,anastępniedoSzwajcarii.TampodjąłwspółpracęzMłodymi
WłochamiiwłączyłsięworganizacjęoddziałuzbrojnegoprzeciwkoKarolowiAlbertowi,królowi
Sardynii.Ponieudanejwyprawiegen.GirolamoRamorinaiklęscesabaudzkiejKonarskiwspólnie
zJanemCzyńskimwydawałiredagowałwParyżudwutygodniknPółnoc”(1835),przystąpiłrów-
nieżdoZwiązkuDzieciLuduPolskiego.Wlipcu1835r.Konarskipodfałszywymnazwiskiem
(BurhardtSievers)udałsiędoWolnegoMiastaKrakowaiprzystąpiłdoSLP
,prowadzącagitację
rewolucyjno–demokratyczną.Jegozamiarembyłopołączenieróżnychrozproszonychipozbawio-
nychcentralizacjigrupspiskowychnaziemiachpolskichpodszyldemZwiązkuLuduPolskiego
(1837).WswoichpoglądachwyrażonychnałamachnPółnocy”,aprzedewszystkimwbroszurze
OobowiązkachPolaka.Programdziałańnarodowychskreślonywroku1838głosiłpostulatbudowy
wolnej,demokratycznejrepublikiPolskiej,gwarantującejwolnośćiróżnośćdlawszystkichstanów,
tolerancjędlawyznańreligijnychimniejszościnarodowychzgodniezwykładniąnauczaniaChry-
stusa.KrytykującinstytucjęKościoła,którawjegoprzekonaniusprzeniewierzyłasięEwangelii,
opowiadałsięrównieżzawprowadzeniempowszechnegokościołanarodowego,wewnętrznie
zdemokratyzowanego(wybórdostojnikówkościelnychprzezwiernych)iniezależnegoodpapieża.
WkonsekwencjiścieraniasiędwóchnurtówwSLP:nrewolucyjnego”(zwolennicyrychłego
powstania)inewolucyjnego”(zwolennicydługofalowejpracykonspiratorskiejiagitacyjnejwśród
ludu)w1837r.doszłodorozłamuwstowarzyszeniu.Wjegonastępstwierewolucyjnalewica
powołaładożyciaKonfederacjęPowszechnąNaroduPolskiego(m.in.:JanSzczepanowski,
AleksanderWężyk,StefanMułkowski,LeonZaleskiiStanisławMalinowski).
NiezależnieoddekompozycjiSLP
,jeszczew1839r.,zinicjatywyczłonka–emisariusza
emigracyjnegoTowarzystwaDemokratycznegoPolskiegoWincentegoMazurkiewiczaiCelsa
Lewickiego,utworzonoZwiązekNaroduPolskiegojorganizacjęopanowanąprzezradykalną
lewicęplebejskąimieszczańską,rzecznikówsocjalizmuutopijnego(np.EdwardDembowski
iHenrykKamieński),domagającychsięszybkiegoogólnonarodowego(wszechstanowego)po-
13
