Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomI
WolęBoskązastąpiłyludzkiewymysły,kodeksy,konstytucje,kontrakty,wszechwładztwoludzkie,
gdzieżznajdziemySprawiedliwość.Tensięrodziwpałacu,wzłotejkolebce,pośródtłumupodłych
służalców,pantysiącadusz,posiadaczniezmierzonychgruntówiniepoliczonychskarbów,właśnie
kiedykrocieniemowlątczekająnapierśmatki,dopokądtaznakazanejpańszczyznyniewróci.
Najednegobogaczatysiącliczymnędzarzy.Jednimająnadto,akrocienicnieposiadają.(ł)
GdzieżtujestobrazSprawiedliwościBoskiej,codlawszystkichstworzeńrozlewatożsamoświatło
słoneczne?...Nienabogaczówklątwęrzucaćnależy,alenatopiekielneurządzenieSpołeczeństwa,
coobdarzajednegokosztemmilionów.Wytępmynędzę,ciemnotę,ubóstwo,azniknieniewola.
UrządźmytakGminy,Powiaty,NarodyicałąZiemię,abykażdymieszkaniecziemimógłswoje
siłyfizyczneimoralnerozwinąć,swojesercenakarmić,żyćszczęśliwydlaszczęściawszystkich;
atakaSpołecznośćbędzierajem:bobędziewypływemboskiej,powszechnejOpatrzności”.
WyobrażonąwizjępanowaniaBoga,Prawdy,Sprawiedliwości,MądrościiBraterskiejrówności
wiązałzuwłaszczeniemchłopów,zniesieniemprzywilejów,realizacjąprogramupracyindywidu-
alnejjakopodstawyposiadania,uobywatelnieniemmieszczan,chłopówiŻydów.OdFouriera
przyjąłkonceptorganizacjiziemRzeczypospolitejskładającejsięzautonomicznychgmin,ngdzie
każdymieszkaniecjestakcjonariuszem,odbierającymzapłatęstosowniedowniesionegokapitału,
pracyitalentu”.SwójosobliwiepojętysocjalizmCzyńskiłączyłzszerokozakrojonymrozwojem
mieszczaństwa.NałamachnEchaMiastPolskich”promowałideemiejskie,wyrażającjednocze-
śnieswójsceptycyzmwobecrepubliki,którąokreślałmianemnnowegoustrojuszlacheckiego”.
Zostałwięcrzecznikiemmonarchii,cosytuowałogonaantypodachchrześcijańskiejlewicy.
W1862r.wspólniezLudwikiemKrólikowskim,AndrzejemSkolimowskim,Wincentym
SmagłowskimiLudwikiemLublineremzałożyłZbratnieniePolskieWszystkichWyznańReli-
gijnych,propagująctamswojąideęzbratanianpolsko–żydowskiego”ipowszechnejtolerancji.
Zbliżyłsięrównieżdomarksizmu(osobiścieznałKarolaMarksa),współpracujączTowarzystwem
PracownikówPolskich,informującymopołożeniusocjalnymproletariatu,wzywającymdomię-
dzynarodowejwspółpracyrobotników.Czyńskibyłrównieżaktywnymliteratem,coświadczyło
ojegodużejwszechstronnościtwórczejiintelektualnej.Napisałiwydałmiędzyinnymipowie-
ści:LeKosak(1835–1836),Dziewicaistarzec(1837),Buntkobiet(1844),Choixd’uneCzarine
(1842),Koperniketsestravaux(1847).Niektóreznichprzetłumaczononakilkajęzyków.Tak
wszechstronnąaktywnośćpolityczną,publicystycznąiliterackąmógłCzyńskiprowadzićmającza-
bezpieczonybytmaterialnypoprzezdobrzepłatnąposadęwZarządzieKoleiPółnocnejwParyżu.
17marca1832r.,wwynikuwewnętrznychsporówtaktycznychiświatopoglądowych,zKo-
mitetuNarodowegoPolskiego(działałnaemigracjiod1831r.)wyodrębniłosięTowarzystwo
Demokratyczne,zczasemokreślanejakoTowarzystwoDemokratycznePolskie.Sygnatariusze
oświadczeniaz17marca(22osoby)podnosilipotrzebępracformacyjnychwduchunrozwalania
podziałów”międzywarstwamispołecznymiiwspółpracywszystkichciemiężonychnarodów
dlapowszechnegodobracałejludzkości.WkrótcedoTDP
,opróczbyłychsecesjonistówzKNP
,
22
