Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomI
Worcell,PodoleckiiDarasz(samodzielnielubwspółpracujączesobą)opracowalicyklbroszur
programowych(np.Prawoiwiara,Coprzednami?,RewolucjaiPolska,).Łączyłoichwspólne
przekonaniecodopotrzebyradykalnejprzebudowyspołecznej,szerzeniawartościdemokra-
tycznych,którychźródłamiaływypływaćzchrześcijaństwa.Swojąapologięnideisocjalnej”
czywprostsocjalizmuwywodzilinieznrewolucjijdzieckawyuzdanegoizepsutegomotłochu”,
alezrodzimegopolskiegochrześcijaństwa,czasaminlechickiegodemokratyzmu”,innymrazem
znChrystusowegodogmatu”obraterstwieimiłościwszechludzkiej.
Worcellzmarłw1857r.wLondynie.Żegnaligonietylkoprzyjaciele,alerównieżeuropejscy
rewolucjoniściznmiędzynarodówki”Mazziniego,węglarzeibrytyjscysocjaliści.Specjalnelisty
przesyłalitakżereprezentancieuropejskiejinteligencjizWiktoremHugonaczele.Współcześni
Worcellowiwidzieliwnimczłowiekaonieskazitelnejuczciwości,AleksanderHercenpisałonim
jakoonziemskimświętym”,LimanowskionwiernymsynuKościoła”.
JednymznajbliższychwspółpracownikówWorcellanatereniegromadzkimbyłTadeusz
Krępowiecki.Pochodziłzneofickiejrodzinypochodzeniażydowskiego,byłwiceprezesemTo-
warzystwaPatriotycznegowpowstaniulistopadowym(reprezentowałjegoradykalnielewicowe
skrzydło),brałudziałwbitwachpodStoczkiem,Boremlem,wobronieWarszawy,gdziezostał
zresztąranny.PowyjeździedoParyżawstąpiłwszeregiTDP
,anastępniewspólniezWorcellem
zakładałwAngliiGRP
.W1835r.Krępowieckiopuściłgromady,abystworzyćorganizacjęjeszcze
bardziejradykalnąiwprostpowiązanązchrześcijańskimzakorzenieniem.
27kwietnia1836r.wydającwPortsmouttodezwęDoEmigracjiPolskiejzawiązanośrodo-
wiskoWyznawcówObowiązkówSpołecznych.Programtejnowejgrupyemigracyjnejzakładał,
żeponadludemstoiwartośćnajważniejsza:Bóginmoralnośćobjawiona”.Wjednymztekstów
Krępowieckiegoczytamy:nWystępującpodnazwiskiemLudubyliśmyjeszczepodwpływemna-
uki,którawewiększościachnieomylnośćwidzi.Wypisującnasztandarzenaszymporównaniekon-
dycjisocjalnychbyliśmyjeszczepodurokiemnauki,którapoprawaczłowiekowisięgaćkaże.[ł]
Wdzisiejszychspołecznościach,kiedyten,codlanichspełniaobowiązki,żadnymniezapłacony
jestprawem,atenjepodgarnąłwszystkie,cożadnychniepodejmujeobowiązków,kiedyrówność
poszłanadziedzictwourodzenialubzbiorów,wołaćoprawawimięspełnianychobowiązkówjest
toodzywaćsięjakoLud,wołaćorównośćtam,gdzieonajestprywatnymprawem,jesttowołać
opowszechneprawo.[ł]AprzeciemusibyćcośwyższegonadLud,musibyćświętszeprawo
nadprawojegopodyktowanewolą,boinaczejtoigwałt,czylizłemiałobysankcjęnaziemi.Wszak
Lud,niechcącywięzówswoichzrywać,dajemilczącąsankcjętyranii.TymwyższymnadLud
jestBóg,tymświętszymnadjegowolęjestmoralność,którejmuniewolnołamać,wimięktórej
wolnojestmniejszościuderzyćnawiększość;moralność,którazostałaobjawionączłowiekowi,
boczłowiekmoralnymsięnierodzi.Kiedyczłowiekowiobjawionezostałosłowo,czylimowa,
uznałkobietęzatowarzyszkęswoją,stworzyłrodzinę,którejnajwyższymsocjalnymszczeblem
byłopokolenie.Pracaipoświęceniesięczłowiekadlaswojejrodziny,dlaswojegopokoleniabyło
30
