Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zaOjczyznęusposobił.Przytakimusposobieniujestodwaga,
wytrwałość,siłamoralnarozpościerającawszędzieoboksiebiewpływ
zbawienny,azdrugiejstronyułatwiającapozbyciesięwad
iprzesądówzastarzałych.Takiezaśusposobienie,jakwyżej
dowiedzionymzostało,jestnajwiększąkażdegopowinnością.
Niechjednakniktniesądzi,żeobstającprzytejzasadziejesteśmy
zwolennikamiślepegoszafowaniakrwiąiżyciemrodaków;nie,
tożyciejestdrogieiniegodzisiębezkorzyścidlakrajugonarażać.
Nieodrzucamytakżerozumuirozwagi,robimytylkotozastrzeżenie,
żerozumbywaczęstoobracanynausługinamiętnościiosobistego
interesu,awtakimrazieźledoradza—jesttohasłowszystkich
samolubów,wszystkichmaterialistówlublękliwychumysłów,którzy
niemogąpojąć,jaktomożnacierpiećiumrzećrozmyślnie
niedlawłasnejkorzyści,aledlaogólnej,itojeszczenieujętej,dalekiej,
którejkredkąściśleobrachowaćniepodobna.KażdywięcPolaku,który
kochaszOjczyznę,nieodpychajradrozumu,alelękajsię,żebyśprzy
pozornymrozumienieprzemieniłsięwzimnegoegoistę,któryumie
doskonaleprzewidywać,comuwygodne,aconiewygodnedlaciała;
wiedzotymraczej,żetoświatłoBożeniedoczegoinnegomabyć
ciprzewodnikiem,jenoabyśpoświęcenietweizapałzkorzyścią
dlaogółuzużytkował.
Gotowośćofiarowaniażycia,alboraczejtaofiarajużwduchu
dokonana,niejestjeszczedostateczną,jestonaraczejpodstawąitłem,
naktórymrozwijaćsiępowinnyinnecnotyobywatelskie,którychogół
razemzebranystanowidopieroprawdziwegopatriotę.Niedośćjest
postanowićipowiedzieć:pójdę,będęwalczyłzaOjczyznę,choćbym
nawetzginął,lecztrzebadlaniejustawicznieiwrozmaitymkierunku
pracować.Potejwięcnajtrudniejszejofierzeniechajidąinne,niższego
rzędu,ajednakniemniejważne:ofiarazmajątku,przywileju,dumy
szlacheckiejizastarzałychprzesądów,ofiaraznawyknień,czasu,
szkodliwychnamiętnościiwszystkiego,cobyłodawniejnammiłe.
Namyślopotrzebietychofiarduże,tuprzedewszystkimnasuwają
sięsłabestronynaszejOjczyzny,tojestnierozwiązanakwestia
włościańskaiwciemnocieludpogrążony.Tosątwardepęta,które
krępująOjczyznę,tosąjakbygłazyciężkietrzymanenajejgrobie.
Ojczyznawięc,bypotargaćtepętaprzedewszystkimpotrzebuje
wobecnejchwilipomocy2stanów,tj.obywateliiduchownych.
