Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sumienneprzezwszystkichposzanowanietegopierwotnegoprawa:
będzieszpracował.Niechtylkopewnaczęśćwyłamiesięodniego,
niechsięwbezczynnościubezpieczyprzywilejem,anatychmiast
równowagaustaje,cudownaharmonia,jakąBógchciałwidzieć
wspołeczności,niknieizbytekwlenistwiejednychwywołuje
koniecznecierpieniedrugich.Zatemutrzymuję,żewspołeczności,
jakąBógchciałmieć,pracarozdzielonamiędzywszystkichstałabysię
łatwąisłodkąkażdemu,wspołecznościzaśzłąwoląludzką
rozstrojonejpracadotykająctylkouboższestanystajesiędlanich
nieznośnymiciężkimbrzemieniem.Ach!niemylmysię,tojedno
pogwałcenieświętegoprawaopracyspowodowałonajwięcejklęsk
inieszczęść,jakichodpoczątkuświatadoznałrodzajludzki,
sprowadziłoniewolęohydnąiponiżeniemilionówludzidorzędu
zwierząt.
Znaleźlisięnapoczątkutacy,copowiedzielidosiebie:pocomamy
pracować?Włóżmyjarzmonainnych,niechnampodająowoceziemi,
niechdoustprzynoszączaręrozkoszy,uciskajmyichwłasnym
rozumemiwłasnąichsiłą.Stądzaczątekniewoli,któracałąziemię,
jakbyurągającOpatrzności,okryłażałobą.Atewojnykrwawe
inapadybarbarzyńskiejednychnadrugich,tewstrząśnieniaspołeczne,
czyżsądzicie,żeniemiałypierwszejprzyczynywtymzadaniu:kto
mapracować,aktonie,ktomabyćpanem,aktoniewolnikiem?
Kwestiawięcpracyjestosią,okołoktórejobracająsięnajważniejsze
wypadkiświata.
Potymogólnymnaprzedmiotpoglądziezwracamsiędonaszej
sprawy.IdzieowyzwolenieOjczyznyzniewoli,iktóżbytego
niepragnął?Jazaśznajdujęjąskrępowanąwięzamipodwójnejniewoli:
jedna,naszawłasna,przeznaszychbracinarzucona,azapuszczająca
korzeniewdalekiejprzeszłości,drugązaśdźwigamy
odbarbarzyńskichsąsiadów.Taostatnianigdybysięniemogła
przyjąćunas,gdybynieznalazłapodstawyipodporywpierwszej;
nigdybynieprzyjacielnieśmiałzajrzećdonaszychzagród,gdyby
nieznalazłnaturalnychsprzymierzeńcówwdawnychtejziemi
tyranach;nigdybyiterazostaćsięunasniemógł,gdybytakich
rodzinnychtyranówwśródnasnieznajdował.Jakażjesttaniewola
zawiązanawłasnyminasiebierękamiicojąnaziemięnaszą
wprowadziło?Zastrzegam,żeśledzącjejźródłaniemamzamiaru
urągaćzprzeszłości,owszem,uważamzapowinnośćzasłonęjej
