Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
MichałJaskólski
że„publikującw1841rokuswe,wydanepodpseudonimemMiesza-
ninyobyczajoweprzezJaroszaBejłęzimponującąwprostdezynwol-
turą,całatępracęobróciłwperzynę”.Autorcechodziłooczywiście
osławęiuznanie,jakiezyskałPamiątkami.Trafnieteżodczytuje
dwoistośćpostawpisarskichRzewuskiego,którygloryfikowałprze-
szłośćczasówsaskich,idealizującjąbezkońca,potojedynie,byjesz-
czemocniejuderzyćwśrodowisko,wjakimtkwiłnaUkrainie10.
Tuzapewneznajdujesięśrodekciężkościkrytykiiostracyzmu,jaki
spotkałRzewuskiego,którydwalatapotemdorzuciłjeszczeczęśćII
Mieszanin.Oczywiściegłoszenieprzezeńcorampublicoapostazjina-
rodowejtudzieżnieodwracalnościrozbiorówipostulatwtopieniasię
w„słowiańskąrodzinę”reprezentowanąprzezRosjębyływygodnymi
narzędziamidoatakunajegoosobę,bobyłypatriotyczne.Przykry-
wałdośćszczelnieprawdziweźródłorozjątrzenia,czyliową„cichą
kolaborację”-jakpisałRymkiewicz-upadekmoralny,rozprzęże-
nieobyczajowe,korupcjęwewszystkichformachczywreszciemoże
najboleśniejszyzarzutnieuctwaizwykłejgłupoty.
Utwór„zkluczem”matęwłaściwość,żezwyklewieleosóbpoznaje
siebiesamychwprzedstawionychpostaciach,akrytykowanegrono
osóbrośnieproporcjonalniedostawianychimzarzutów.Takbyło
wprzypadkuRzewuskiegoistworzonychprzezeńpostaciDamona,
Kinalaczyinnych,zewszystkimiichwątpliwymiprzymiotamiciała
iumysłu.„Możnasobiewyobrazić,zjakimtedydemonicznymsar-
kazmemścigałobcychsobieGenialkiewiczów,Geldhabów,tromta-
dratów,jakobinówwołyńskich,bigosowychbigotów,wolterianów
zKiernozi,francmasonów,smorgońskichuczonychitakzwane«mi-
nisterialnegłowy»spodŻytomierzaśImożnasobiewyimaginować
panikęjakawybuchaławśródtrzódekliterackichśkatarynkowych
lirników,syroskomlącychkwestarzyilirenkarzyrymujących”-tak
oceniałpolatachNowaczyńskiteinastępnekontestacjehrabiego
10I.Węgrzyn,HenrykRzewuski[w:]H.Rzewuski,Wędrówkiumysłowe.Mieszani-
nyobyczajowe,Kraków2010,s.XIIin.por.takżeI.Węgrzyn,„Mieszaninyobyczajowe”
HenrykaRzewuskiego-największyskandalliteraturypolskiegoromantyzmu[w:]Pa-
triotyzmizdrada.Granicerealizmuiidealizmuwpolityceimyślipolskiej,red.J.Klocz-
kowski,M.Szułdrzyński,Kraków2008.
