Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–spotkałysięniemalzsobą;aspotkałysiędziękitemu,iżobaj
genialnipisarze–MolieriRacine–wyszedłszyzprzeciwległych
krańców,dążylidoprawdy.
Wrażenie,jakiesprawiłaAndromaka,byłoolbrzymie.Nigdyjeszcze
wjęzykufrancuskim,cowięcejnasceniefrancuskiej,miłośćnie
ośmieliłasięprzemówićwtensposób.Tojużnieowaskromna,pełna
godności,chłodnaniecoi„mózgowa”miłośćbohaterówCorneille'a,
będącanibywstęgąurycerskiegoszyszakabohaterów,gotowaponieść
śmierć,gdytrzeba,alezawszegotowa–tymwięcej–ustąpićipoddać
sięinnym,wznioślejszymuczuciom.MiłośćuRacine'a,tomiłość
zaborcza,bezwzględna,nieznająca,niechcącaznaćnicpróczsamej
siebie;gotowaposunąćsięjużniedopoświęceniażycia–topoteatrze
Corneille'abyłobydrobnostką!–aledozdeptanianajświętszych
obowiązkówhonoru,uczciwości,dozbrodni,dounicestwienia
przedmiotuukochania;miłośćuRacine'atowściekłekrzykizazdrości,
przyspieszonyoddechzmysłowychpożądań,brutalnaironiawobec
osobyniekochanej,zatratagodnościwnarzucaniusięosobie
niekochającej;towreszciemiłośćdochodzącadotegonasilenia,
wktórymuczucietonajściślejzespolonejestznienawiścią.Nieznaczy
tozresztą,abyRacinetylkotęmiłośćumiałmalować;pełnaszacunku
tkliwość,skromność,poświęcenierównieżznajdąpodjegopiórem
skończonywyraz,zawszenaturalnyizawszeludzki.Miłość
przemówiłapierwszyrazzescenyfrancuskiej,aleprzemówiłaodrazu
zsiłąibogactwemakcentu,którychdodziśniktnieprzewyższył.
Wspominałemjużniejednokrotnie,żearcydziełaminionychepok
trzebanauczyćsięczytać,trzebajeumiećwyłuskaćzeskorupy,
wjakiejsązamknięte.KiedyprzedkilkunastulatywziąłemRacine'a
pierwszyrazdoręki,wyznaję,iżbyłemjaktabakawrogu;stanowił
ondlamnieksięgęzamkniętąnasiedempieczęci.Prawda,iżtutaj
transpozycjatakatrudniejszajestiodleglejszaniżgdzieindziej.Któż
nieuśmiechniesięnp.czytającwFedrze(AktII,2)oświadczyny
Hipolita,kiedymłodybohater,wyznawszyArycjiswąmiłośćwtych,
jakżeumiarkowanych,słowach:
Wgłębilasówtwójpowabwtropścigamekroki;
Ijasnegodniaświatło,inocypomroki,
Wszystkomymoczomobraztwójprzemożnykreśli,
Tobienałupwydającbłędnemojemyśli.
Jatam,biednywędrowiec,zgubiwszymądrogę,
Szukamsiebienapróżnoiznaleźćniemogę.
