Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
ŁUKASZWAWROWSKI
1.ODPOWIEDZIALNOŚĆ–wskazanie,czyosobazaliczonadodanejgrupy
zewzględunaczynnikróżnicującyjestodpowiedzialnazatenfakt,awięc
czymawpływnato,doktórejalternatywnejgrupyzostajezaliczona.Płeć
(podobniejaknp.zróżnicowaniezewzględunawiekirasę)należydoczyn-
ników,naktórejednostkaniemawpływuwmomencienadania.Inaczejjest
np.wprzypadkuwyznania,miejscazamieszkaniaczystanumajątkowego.
2.TRWAŁOŚĆ–wskazanie,naileczynnikróżnicującyjesttrwały,awięcczy
istniejemożliwośćzmianyprzypisaniadoalternatywnejgrupy.Płećjest
czynnikiem,którytrwaleróżnicujeludzi(podobniejaknp.kolorskóry,rasa,
pochodzenie).Ktośrodzisiękobietąiprzezcałeżycieponositegofaktu
konsekwencjebezmożliwościzmianystatusu(pomijająckontrowersyjną
isporadycznąkwestięzmianypłci).Inaczejdziejesięm.in.zwykształce-
niemiwiekiem,któretoulegajązmianie.
3.UNIWERSALNOŚĆ–wskazuje,nailedanyczynnikróżnicującyjest
uniwersalnywwystępowaniuioddziaływaniuwróżnychspołeczeństwach
orazokresach.Płećnależyuznaćzaczynnik,któryjestcharakterystyczny
dla(niemal)wszystkichspołeczeństwzarównoobecnie,jakiwujęciu
historycznym:gorszapozycjakobietwstosunkudomężczyznjestfaktem
powszechnym.Inaczejrzeczmasięnp.zezróżnicowaniemnarodowościo-
wym,religijnymirasowym(wramachdanegospołeczeństwajakaśgrupa
możebyćztegowzględudyskryminowana,winnymuprzywilejowana).
4.ZASADNOŚĆ–wskazuje,nailedanyczynnikróżnicującypowinien
byćuznanyzazasadny,awięcsłusznyikorzystny.Współcześniepłeć
należyuznaćzaczynnikróżnicujący,którymawątpliweuzasadnienie.
Oilepierwotnezdominowaniekobietprzezmężczyznorazpodziałna
sferęprywatną(żeńską)ipubliczną(męską)miałoswojeuzasadnienie
czystofizyczne,otyleterazówdeterminizmbiologicznystraciłracjębytu34.
Inaczejrzeczmasięnp.zezróżnicowaniemzewzględunawykształcenie
(nietrudnowskazaćzaletysytuacji,wktórejjakaśsferazdominowanajest
przezosobylepiejwykształconewstosunkudosytuacjiodmiennej).
Reasumując,płećnależyuznaćzaspecyficznyprzejawzróżnicowanialudzi,
wktórymjednostkaniejestodpowiedzialnazaprzypisaniedogorszejgrupy
34Wuproszczeniu,wfldawnychczasach”kobietazajmowałasięwychowaniempotomstwa
(sferaprywatna),amężczyznazajmowałsięzdobywaniempożywieniaiobroną(sferapubliczna).
Podziałtenbyłbardziejefektywnyniżsytuacjaodwrotna(mężczyzna,któregonaturaniewypo-
sażyławmożliwośćkarmieniapiersią,niebyłwstaniezająćsiędzieckiem,zaśsłabszaodniego
fizyczniekobietaniebyławstaniezapewnićbezpieczeństwa).Podziałtenobecniestraciłracjębytu,
cojestzwiązanegłówniezpostępemtechnicznym:mężczyznamożewykarmićdzieckobutelką,
azdolnośćdopracyzarobkowejmożebyćtakasamawprzypadkuobupłci.
