Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Realnośćświatairzeczywistośćtelewizyjna
23
Rzeczywistośćtelewizyjnanapewnymetapierozwojutegomediumuzyskała
statusautonomicznejrzeczywistości,któramultiplikującobrazy,rozwijającprocesy
inscenizacji,dramatyzacjiiestetyzacji,wytworzyłanowąprzestrzeń,natyleatrak-
cyjną,żepojawiłsięproblemwweryfikowaniuikwalifikowaniutego,cojestauten-
tyczne,acojestfałszywe.Wzwiązkuztym,żerzeczywistośćwykreowanaokazała
sięzdecydowaniebardziejciekawaibarwna,jejgorsza,choćautentycznawersja
niewytrzymujerywalizacji.Codziennośćdoświadczeńczłowiekaniemożesprostać
konkurencjialternatywnejrzeczywistościmedialnej.Relacjazostałaodwrócona-to
nieświattelewizjinaśladujerzeczywistość,alerealnarzeczywistośćupodabniasię
dotejtelewizyjnej.Tenpojedynekzostajerozstrzygniętynakorzyśćrzeczywisto-
ścitelewizyjnej:nterazrzeczywistośćsamajawisięnakształtipodobieństwoświa-
ta,jakinacodzieńwyłaniasięztelewizyjnegoprzerobu”(Bauman1994:24-26).
Wopisanympowyżejnurciemyślinaciskkładziesięnaodrębnośćicałkowitąnie-
zależnośćrzeczywistościtelewizyjnejodjejzwiązkówzeświatemrealnym.Nawet
jeślitakizwiązekwystępowałnaktórymśetapiejejrozwoju,tatendencjawystępuje
równieżobecnie.
WtymkontekścieinteresującejestujęcieNiklasaLuhmanna,którywswojejteo-
riirealnościmassmediówwskazujenadwaaspektymediów.Zjednejstronysąone
traktowanejakosystemyautopojetyczne,zdrugiejzaśichrealnośćjestrealnością
obserwacjidrugiegostopnia.Luhmannwskazujenaistnieniepodwójnejrzeczywi-
stościmediówidwojakiegorodzajuobserwacji.Pierwszarealnośćdotyczyobser-
wacjipierwszegostopnia:nrealnośćmassmediów,ichrealnarealność(ś)istnieje
wichwłasnychoperacjach”(Luhmann2009:8).Przezoperacjerozumiesiętakie
czynności,jakczytanie,nadawanie,drukowanie,odbieranieczyoglądanie.Istnie-
nieowychoperacjijestprzytymmożliwedziękiistnieniutechnologii,którenada-
jąkształt,strukturyzująorazdeterminująkomunikację.Istniejetakżedrugistopień
obserwacjiirozumieniarealnościmediów,którydotyczytego,n(ś)codlaniej
lubpoprzezniąinnymjawisięjakorealność(ś).Wtymrozumieniudziałalność
massmediówniejestpostrzeganapoprostujakosekwencjaoperacji,leczjakosek-
wencjaobserwacji(ś)”(Luhmann2009:10).WedługLuhmannaistniejązatem
dwarodzajerealnościwsystemiemediów:pierwszegoidrugiegostopnia.Oznacza
to,żemediamogąkomunikowaćosobie,dokonującoperacji,albooczymśinnym,
dokonującobserwacji:nChodzituzatemosystem,którypotrafirozróżnićpomiędzy
samoreferencjąareferencjąobcą”(Luhmann2009:10).
JakdowodziLuhmann,realnośćmassmediówjakorealnośćobserwacjidrugie-
gostopnianzastępujetwierdzeniawiedzy,którewinnychformacjachspołecznych
byłyudostępnianeprzezwspaniałeinstancjeobserwacji:przezmędrców,kapłanów,
szlachtę,miasto,religięlubprzezpolityczno-etycznewyróżnioneformyżycia”(2009:
89).Mediasązatemtraktowanejakosystemobserwujący,któryobecniemożebyć
uznanyzanajważniejszyspośródtych,którezajmująsiękonstruowaniemwiedzyna
tematrzeczywistości.Samopoznanietego,codziejesiępozasystemem,przyjmuje
jednakformęuproszczoną.Brakmożliwościpoznaniarzeczywistościibrakpełnego
dostępudoniejpowoduje,żedocierasiędoniejprzezobserwacjęmediów.Media
