Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.BadaniaDanutyGierulankinadprocesem…
ukończeniu(1947)iopublikowanawnKwartalnikuPsychologicznym”(1948),
stawiałajejautorkęwpowojennejpsychologiiwrzędzierzadkichspecjalistów
wdziedziniepsychologiimyśleniaiuczeniasię.Powodem,dlaktóregoD.Gie-
rulankaniezyskałanależnegosobieuznania,byłofenomenologicznepodejście,
jakierozwinęłaipodtrzymałatakżewpóźniejszejswejpracyhabilitacyjnej
(Gierulanka,1948;1962).Zanimspróbujętowykazać,zwrócęuwagęnanie-
któreuderzającerysyjejpodejścia:
1.ObszarbadańD.Gierulankinależałdoobszarupogranicza—dotyczył
bowiempsychologiimyśleniaiuczeniasię,psychologiiidydaktykimatematyki
orazfilozofiimatematyki(poznaniematematyczne).Podjętaproblematykaobej-
mowałanabywaniedoświadczeńpoznawczychiprocesówumysłowych,związa-
nychzpewnąspecyficznądziedzinąwiedzy,jakąbyłageometria,zuwzględnie-
niemistniejącychjużsystemówpojęciowych—składnikówwiedzynzastanej”.
Jakotakieniestanowiłyonemateriałueksperymentalnego,przygotowanego
dladoraźnychpotrzebbadawczych.Zpunktuwidzeniawspółczesnejpsycho-
logiipoznawczejtworzyłyonetzw.systemyeksperckie(zob.Murphy,Medin,
2007:332in.)ijakotakienienależałydopojęćstosowanychprzezówczesnych
badaczy,zainteresowanychprostymmateriałembodźcowym(pojęciamatryco-
we)orazluźnymzbiorempojęćniepowiązanychwżadnesieci(systemy).
2.PrzedmiotembadańD.Gierulankibyłynajbardziejzłożoneformyza-
chowańpoznawczych,które—wedługjejprzekonań—niemogłyzostaćspro-
wadzonedoprostejreakcjimotorycznej(por.Hull,1920;Lewicki,1960).
Zachowaniateobejmowałyswoimzakresemstosunkowodługiinterwałczaso-
wy,atonieodpowiadałozainteresowaniubadaczy,preferującychbadaniadoty-
czącezjawiskkrótkotrwałych(zob.Maruszewski,2003).
3.D.Gierulankarozwinęławswychpracachniezależnąliniępostępowa-
niametodologicznego—niestosowałacenionegowówczaseksperymentulabo-
ratoryjnegoaninieprzyjmowałastandardówbadawczych,którewpowojennej
psychologiiwyznaczałwpływowywśrodowiskachakademickichbehawioryzm
(paradygmatzmiennejpośredniczącej),apóźniejtakżenurtzwiązanyzbada-
niaminadsztucznąinteligencją.Cowięcej,odznaczałasięniezrozumiałą—jak
namatematykaprzystało—niechęciądosięganiapometodyilościowe(statysty-
kamatematyczna).Stosowałametodyjakościowejanalizywynikówbadań(opi-
sowe,deskryptywne).
4.Językopisu,jakiegoużywałaD.Gierulanka,miałcharakterintencjonalny
imentalistyczny2,coniebyłozgodnezprzybierającąnasiletendencjądotego,
abywpsychologiipoznaniastosowaćterminologięobiektywistyczną,czerpaną
początkowozpawłowizmu(Szewczuk,1962;Lewicki,1960),późniejrównież
zcybernetykiiteoriiinformacji(szkoławarszawskaT.Tomaszewskiegoipojęcie
mechanizmówregulacyjnych).
2Dlategozawierałonto,coniektórzyokreślająjakotzw.ludzkipierwiastek.
