Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Genezazainteresowań…
21
niepewnościichwiejności,jakietowarzyszyłypierwszymzetknięciomsię
znazwąkwadratuwpoczątkowychstadiachopisywanegoprocesu.Mimo
przeciwstawnościtychmomentówsubiektywnych,występującychwowych
skrajnychstadiachprocesu,przejścieodjednychdodrugichdokonujesięra-
czejstopniowo.Wystąpieniumomentówcharakterystycznychdlakońcowego
stadiumprocesudajęwyrazmówiącnaprzykład:nWiem,rozumiem,coto
jestkwadrat”.
(Gierulanka,1958:18—19)
Wprzytoczonymfragmencie—jakwsoczewce—skupiająsięnajważniej-
szezałożeniapodejściabadawczegoD.Gierulankiijejkoncepcjiprzyswajania
pojęć.Należądonich:(1)wyeksponowanabardzowyraźniedwupodmioto-
wośćsytuacjiprzyswajaniapojęćipewnejwniejasymetrii:wukładzietym
występują:ten,ktoprzyswajapojęcie(badany),iten,ktoobjaśnia,wskazuje,
poucza,tzn.pomaga,bomawiększekompetencje(eksperymentator);(2)pod-
kreśleniefaktu,żeprzyswojeniePGpolegawzasadzienaopanowaniupewnej
umiejętności(npotrafięrobićto,czegoprzedtemnieumiałam”);(3)zwrócenie
uwaginato,żeprzyswajanePGposiadaswójprzedmiot(utwórgeometryczny),
towłaśniedoniegonodnosząsięsłowa”,możnaznimncośzrobić”imożeon
byćnmniejlubbardziejdostępny”dlatego,ktogosobieprzyswaja;(4)ujawnie-
nietego,żewprocesprzyswajaniadanegopojęciaingerujączynnikipozapo-
znawcze—sąonejednakinnewpoczątkowychfazachtegoprocesu(poczucie
pustki,niepewności,chwiejności)wporównaniuzfaząkońcową(subiektywne
momentypewności,wyraźnegoskierowaniasiękuczemuś,ufnościintelektu-
alnej);(5)stwierdzenie,iżopanowaniudanegopojęciatowarzyszyjegorozu-
mienie.
Zwrócenieuwaginanaturalnądwupodmiotowośćsytuacjiprzyswajania
pojęćpociągałozasobąważnenastępstwacodopodstawowejmetodybadania
tegoprocesu.PrzybrałaonawbadaniachD.Gierulankiwyrazistąpostaćmetody
interaktywnejidialogowej—metodyeksperymentalniesymulowanejprywatnej
korepetycji.Eksperymentatorwystępowałwniejwspołecznejrolinauczyciela,
osobabadana—wroliucznia.Metodatawywodziłasięzdoświadczeńpedago-
gicznychbadaczki,poszukującejróżnychsposobówpoznawaniaprzeżyćbada-
nychosób,któreprzyswajałysobiepojęciawsytuacjachopartychnawspółpracy
nauczycielaiucznianalekcji.Pośródwskazanychprzezbadaczkęmetoddotar-
ciadosferyprzeżyćznajdujemynastępujące:(1)obserwacjazachowaniasięucz-
niaijegozmian,gdynauczycielmodyfikujeinstrukcjeistawianemuzadania;
(2)badaniewpływuwprowadzonychprzeznauczycielamodyfikacjinawyniki
pracyucznia;(3)spontanicznezeznaniauczniawntokujegoprzeżyć”,zwłasz-
czawchwilachnapotykanychtrudnościioczekiwańzwiązanychzpomocąze
stronynauczyciela;(4)głośnemyślenieucznia,ngdyjestonpochłoniętyrozwią-
zywaniemzadań”(Gierulanka,1958:10—11).Szczególnarolawsięganiudo
różnychźródełwiedzyozachowaniuiprzeżyciachosobyprzyswajającejsobie
