Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
RozdziałI.Przemianywkulturzewspółczesnej
Mówisięczęstowuwagachkrytycznych,żemassmediaczyniąuczestnictwo
kulturalneodbiorcówszczególniebiernymibezczynnym.Wieloprogramowe
emisjemającharakterulotny,niepozwalająwrócićodbiorcydotreścirazode­
branychiniepewniezapamiętanych,podczasgdyaktywnyczytelnikwybieraso­
bieksiążki,wracadonich,pogłębiawspółżycieznimi.
Opozycjoniścipowiadają,żeśrodkiprzekazuniewieleprzynosząmasowym
odbiorcomzeswojąinformacjąwpastylkach,zprogramamisportowymi,ztros­
kąołatwądydaktykęirelaks.Umysłomukształtowanymprzezpowszednie
doświadczeniaproblematykanaukowaniepoddajesięupowszechnianiulub
poddajesięznajwiększymtrudem.Popularyzacjanaukinieradzisobiezupo­
wszechnianiemproblemówipoprzestajenajwyżejnauproszczonychtezach.
Podobniedziejesięzesztuką,któratakżewymagawtajemniczeniaiwdroże­
niadoodbioru,którezawszedokonujesięnadrodzestopniowegoidośćpowol­
negokształcenia,azktórymtechnikaitaktykamasowegoupowszechnianianie­
wielemająwspólnego.Sądykrytycznedotycząrównieżzachodzącegowobrę­
biekulturymasowejprzesunięciaznaczeń.Licznedziełabogatewtreśćmoral­
nąlubfilozoficznąprzezróżnezabiegiiprzesunięciawsferętreścibardziejupo­
wszechnionychodbieranesąbezrefleksyjnie,zroztargnieniemibylejak.
A.Moles,francuskiteoretykkultury,stworzyłteoriękulturymozaikowej,
któraniemacharakterujednolitego.Scalaelementyoróżnejwartościprzekazy­
waneprzezmassmedia.Tworząonekulturęmozaikowąznapływuróżnych,nie­
selekcjonowanychinformacjiinieuporządkowanychfragmentówwiedzy.8
Obrońcykulturymasowejprzyznają,żewyrażanewątpliwościikrytycznear­
gumentyniesąpozbawionesłuszności,aleichautorzyujmujątylkoczęśćzjawis­
kainiedoceniająjegorozwojowychperspektyw,wtymtakżeneotechnicznych
perspektyw,wzrostuwykształceniaspołeczeństwinowychformmasowejkultu­
ry.Żywiąteżprzekonanie,żedziękimassmediomwzasadziemożliwejestudo­
stępnieniewszystkimbogategozasobudóbrkulturyiwystarczającegozestawu
bieżącychinformacjioświecie.Znaczenieśrodkówmasowegoprzekazuoceniają
jakopodstawowedlaperspektywintegracjikulturalnejspołeczeństwa.Zdaniem
rzecznikówspołecznychikulturalnychfunkcjimassmediów,„telewizjawkro­
czyłanajskuteczniejinajbardziejpenetrującotam,gdzierozwijałasię»kultura
spodbudkizpiwem«.Oderwałaludzinacałewieczoryodplotkisąsiedzkiej,od
małegolokalnegogłupstwa,narzuciłanatomiasthoryzontpowszechny,informa­
cjęzszerokiegoświata,sztukę,którajakorzemiosłoijakozasóbtreściprzekra­
czawszystko,coznaćmógłwiejskiczymiejskizaścianek”.9
Wkulturzewspółczesnejekspansjaśrodkówmasowegoprzekazuuruchamia
nowedziedzinyinformacjiwizualnej:ilustrowanemagazyny,komiksy,plakat,
reklamęiwystawiennictwo.Wprowadzawspółczesnegografika,animatora,sce­
8A.Moles,Télévisionetculturemozaïque,„BitInternational”1970,nr8–9.
9Czerwiński,op.cit.,s.101.