Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieubłaganejklęskiitakdalej.Pojęciejednaktaknaprawdędoszerszego
użyciawprowadzonezostałopoIIwojnieświatowejitoniemaljedno-
cześniewliteraturzeorazfilmie.Naremorepisze,żewłaśniewtedywPa-
ryżurozwinęłasięflnoirowa”wrażliwość(noirsensibility),anajejczoło-
wegodepozytariuszatypujeBorisaViana,przyjacielabyłegosurrealisty
RaymondaQueneaulaiegzystencjalistówJean-PaulSartrelaorazAlberta
Camus.Vian,podpseudonimemVernonSullivan,publikowałhistorie
spodznakuromannoir.Największyrozgłoszdobyłanapisanaprzezniego
w1946rokupowieśćJ!iraicrachersurvostombes(Naplujęnawaszegroby)6.
Cociekawe,Vian,którybyłtakżetłumaczempowieściChandlera,przez
pewienczasutrzymywał,żeksiążkajesttylkoprzekłademprozywscho-
dzącejgwiazdyhard-boiledfction7niejakiegoVernonaSullivanawłaśnie.
WStanachZjednoczonychksiążkamiałabyćocenzurowana.Taikolejne
powieścinoirBorisaVianaczęstozawierałyzresztąelementyparodiiopo-
wieścikryminalnych.Przedewszystkimbyłonjednakautoremsłabosię
sprzedającychutworówsurrealistycznych,postaciąbarwną,członkiem
paryskiejbohemyartystycznejtamtychlat,intelektualistą.Nieodrzucał
jednakkulturypopularnej.Jakwielujegokolegówceniłamerykańskich
pisarzyspodznakuhard-boiledfction,czegoświadectwemjesthistoria
jegośmierci.
Wjejdniu,23czerwca1959roku,Vianwybrałsięnapremierowypo-
kazfilmowejadaptacjiswojejksiążkiNaplujęnawaszegroby(J!iraicracher
survostombes)wreżyseriiMichaelaGasta.Jużwtrakciekręceniafilmu
spierałsięzjegoproducentamiitwórcamiokształtekranizacji.Wwyniku
konfliktupublicznieogłosił,żechcewycofaćswojenazwiskozczołówki.
6Tamże,s.11–12.
7Hard-boiledfctiontonurtwproziekryminalnej,któryzrodziłsięwStanachZjedno-
czonychnaprzełomielatdwudziestychitrzydziestychorazwprowadziłdotegorodza-
juliteraturyelementyrealizmuinaturalizmu(zaczerpniętezresztązpisarstwaErnesta
HemingwayaiJohnaDosPassosa),obecnezarównowprzesiąkniętejprzemocąorazsek-
semfabule,jakistylujęzyka,którymposługiwalisięnajbardziejdlańreprezentatywni
twórcy(np.RaymondChandler).Krótkie,szorstkie,pozbawionekwiecistychopisów,
ascetyczne,leczdobitnezdania,zawikłanaakcja,sceneriamrocznegomiastamolochaicy-
niczny,pozbawionyjakichkolwieksentymentów,rozczarowanyświatemiludźmiboha-
terstałysięznakiemrozpoznawczymtejliteratury.Wramachnurtu,zapoczątkowanego
przezDashiellaHammetaw1929roku,przeważałytw.detectivestories,jednakważnym
podgatunkiembyłteżnoirfction,melodramatzezbrodniąwroligłównej,wktórymprzo-
dowałzkoleiJamesM.Cain.Prozahard-boiledbyłapoczątkowopublikowanawodcinkach
wtanich,drukowanychnasłabejjakościpapierzeczasopismach,takichjakflBlackMask”.
Zczasemjednaknarynkupojawiłysięwydaniaksiążkoweipodbiłysercaczytelników
prozykryminalnejnacałymświecie.Zob.np.JohnT.Irwin,UnlesstheThreatofDeathIs
BehindThem:Hard-BoiledFictionandFilmNoir,JohnsHopkinsUniversityPress,Baltimore
2006;GeofreyOlBrien,HardboiledAmerica:LuridPaperbacksandtheMastersofNoir,Da
CapoPress,b.m.w.1997.
30
