Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nafilmoterapiinarracyjnej,niejednokrotniekorzystamzmetodikoncepcjibiblioterapii,
aniezzałożeńarteterapiizwiązanejzmediamiafabularnymi.Aleiwtymprzypadku
staramsięuniknąćpułapkiślepegozapatrzeniawbiblioterapię.Jesttobowiemtemat
bardzoobszernyidobrzerozpoznany–niewidziałamwięcpotrzebyzbytczęstego
odwoływaniasiędotekstówdotyczącychtegorodzajuterapii.Założeniasąpodobne,
staramsięjewychwytywać,wychodzęjednakzzałożenia,żemożnazbudować
podstawyteoretycznefilmoterapiiprzedewszystkimnabazieteoriifilmu.Stądtakwiele
uwagipoświęcamwrażeniurealności,projekcji--identyfikacji,gatunkomfilmowymoraz
stylowizerowemu.
Oczywiście,niedasięwfilmieoddzielićnarracjiodinnychelementówjegostruktury,
owanarracjajestbowiemwykutaztychelementów.Nieoddzielimyprzykładowo
muzyki,aleelementypozanarracyjnewopisywanychprzezemniefilmachzamknięte
sąwzbiorzestyluzerowego.Najprościejrzeczujmując–filmy,któremają„zakłóconą”,
nieprzezroczystąmuzykę,nieznalazłysięwzbiorzefilmówterapeutycznych.Wmoim
przekonaniuelementypozanarracyjnenietylkoniepowinnyprzeszkadzać,powinny
wręczsprzyjaćbudowaniumechanizmuprojekcji-identyfikacji.
Ponadtowczęściteoretycznejopisujęskrótowonajważniejszemodeleodbiorudzieła
filmowego,zwracającszczególnąuwagęnaindywidualnywymiaraktywnościodbiorczej.
Zasadniczo,częśćpierwszazostałapomyślanajakopewnegorodzajuwglądwróżne
aspektyfilmoterapii.Przybliżonyjestwięcnietylkokontekstspołeczny,ale
ipodstawowezagadnieniazwiązanezpsychologiąodbiorufilmu,którejprzedmiotem
jestrecepcjadziełafilmowegoprzezwidza(rozdział„Teoretycznezagadnieniazwiązane
zodbioremdziełafilmowego”).Celemteoretycznejczęścijestmiędzyinnymi
przedstawienietejrozległejiniejednorodnejproblematykiorazwyjaśnieniepojęć,które
wtrzeciej,praktycznejczęścipracyodgrywająistotnąrolę:począwszyodterminu
„identyfikacja”,poprzezbardzoważnąwfilmoterapiikwestięemocjonalnegoodbioru
filmu,cechycharakteryzującewidzafilmowegoażpozłożonepojęcie
katharsis
.Wczęścitejstarałamsiępokazać,wjakisposóbpojęciawywodzącesię
zteoriiodbiorufilmumogąbyćprzydatnewwyjaśnianiumetodfilmoterapii.
Zagadnienie,którerównieżwydałomisięzajmująceiwzwiązkuztympoświęciłam
muszczególnąuwagę,jestzwiązanezpytaniem:Codorefleksjinadfilmoterapiąmogą
wnieśćaksjotyczniezorientowanenaukihumanistyczne?Interesowałomniebowiemto,
jakierozwiązaniamożewnieśćperspektywaujmującaczłowiekajakożyjącegowświecie
wartości.Wydajesię,żedopełniejszegozrozumieniaprocesuodbiorudziełafilmowego
wfilmoterapiinależywyjśćpozajegopsychologiczneikognitywneujęcieizwrócićsię
właśniewstronęaksjotyczniezorientowanychnaukhumanistycznych,którestarająsię
określaćjednostkęwjejniepowtarzalności–jednostkęinterpretującą,poszukującą
sensu.WśladzaMariąJanionuważam,żehumanistykamożeinterpretowaćizmieniać
świat;rozumiećgo,uczyćrozumieniaiulepszać,atakże„mogłabyprzezwyciężyć
dźwięczącywniejdziśdysonansmiędzypoznaniemiterapią[…]podwarunkiem
zaufaniadorozumu,dowartościpoznaniapojętychjakowartościrównieżmoralne;
samopoznaniewartościstałobysięwtedyterapią”(Janion1982,s.226).
Wczęścipraktycznejtezyiprzekonanieamerykańskichbadaczy(Solomon1995,2001,
2005;Wolz2005;Hesley,Hesley1998)oterapeutycznychmożliwościachfilmu
poparłam,przynajmniejwpewnymzakresie,dowodem,jakimbyłykilkuetapowe
badaniaempiryczne,naktórezłożyłysię–wpierwszejfazie:projekcjefilmówwdwóch
młodzieżowychośrodkachsocjoterapii4,rozmowynatematobejrzanychtytułów
