Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Corpusdelicti.Historiamyślifilmowej
29
objawieniową”,corobiMalcolmTurveywDoubtingVision25,przygoto-
wałaonaniejakopodwalinypodteorięzmysłów-wlicznychtekstach
wyeksponowanyzostałintymny,afektywnyjęzykkina.Winnejpubli-
kacji,JeanEpstein)sCinemaofImmanence,Turveypodkreśliłzresztą,
żeEpsteintylkopozorniewpisujesięwokulocentrycznąnarrację.Co
prawdawswoichesejachakcentuje,żekinopercypowanejestzapomo-
cąwzroku,jednaktenzmysłpozostajeucieleśniony,asamapercepcja
jestprocesemsilniefizycznym,jednocześniewskazujebodźce,które
mająholistyczniekorporalnepoleoddziaływaniaczypoprostustymu-
lująodbiorcówcieleśnie,nietylkointelektualnie.Środkiemekspresji,
którysilnieoddziałujenawidza,jestprzykładowozbliżenie-wywołują-
cebliskośćnagranicyintymnościiwywołującereakcjęowielesilniejszą
niżwczasiekontaktuzludzkątwarząwrzeczywistości26.Koncepcja
fotogeniipozostajezatemesencjalnieantyracjonalna-odwołujesiędo
doznańpozarozumowych,ukazującsiłęoddziaływaniakinana(ciało)
widza.Jejdoświadczeniowycharakterwidocznyjestwpotencjalnych
amalgamatachzwiązanychzucieleśnieniem,zezmysłamiizafektami.
Przełamaniewzrokowegoparadygmatuwpierwszychdekadachist-
nieniakinazaproponowałtakżeLászlóMoholy-Nagy,węgierskitwórca
awangardowyorazteoretyk.Zauważył-wyprzedzającokilkadekad
choćbyJonathanaCrary)ego-żenowoczesnośćzmieniasposóbnaszej
percepcjiistawianowewyzwaniafizjologiczne(nietylkowizualne)27.
Stądpostulował,bysztukazwracałasiędojednostkijakocałości,zrów-
nującwszystkiezmysły.WedługMoholy)ego-Nagy)egodoświadczenie
estetycznejestważniejszeniżprzedmiotsztuki,ponieważrozwijasen-
sorium,aprzeztoizmysłowypotencjałpodmiotu.Wniektórychesejach
okiniepodkreślałznaczeniekinestetyki,winnych-sferyaudialnej,
jednakwiązałjezreceptoramiwidza.Jakwtekścieokinie(bez)obra-
zowympisałaMałgorzataRadkiewicz:
25MalcolmTurveyuważa,żeEpstein-obokDzigiWiertowa,BéliBalázsaiSiegfrieda
Kracauera,aletakżeStanleyaCavellaczyGilles)aDeleuze)a-przynależydotradycjiBteo-
riiobjawieniowych”,wedługktórychkino,przekraczającograniczenialudzkiegowzroku,
miałoobjawićprawdziwąnaturęrzeczywistości.Autorkrytykujetakisposóbmyślenia,
samreprezentującBwizualnysceptycyzm”(por.M.Turvey,DoubtingVision:Filmand
theRevelationistTradition,OxfordUniversityPress,Oxford-NewYork2008).
26Zob.M.Turvey,[za:]J.Verrips,(HapticScreens)andour(CorporealEye),BEtnofo-
or”2002,t.15,nr1/2,s.28-29.
27Zob.L.Moholy-Nagy,VisioninMotion,WisconsinCuneoPress,Chicago1947,s.21.
W2022rokuukazałosiętłumaczenieniektórychtekstówautora:tenże,Malarstwo,foto-
grafia,film,przeł.M.Leyko,AkademiaSztukPięknychwKatowicach,Katowice2022.
