Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ALEKSANDRAJANOwSKA
uwaginazmiennościstanowipewienparadoks:mamypoczucie,żeowe
zmianystanowiąistotę,podstawęjęzyka.Choćbynawetzajmowałypośled-
niemiejscewewolucji,dominująwrefleksjinaukowejnadzjawiskamifun-
damentalnymi,nadjądremjęzyka(Kleszczowa2007:115).
Corazwyraźniejdostrzegasięobecnie,żeowastałośćniejesttylko
tłemzachodzącychzmian,alemateriąkonieczną,abyzmianamogłazajść,
niedestabilizującjednocześniejęzyka.Trudnobyłobyniezgodzićsięze
zdaniemAleksandraWilkonia,żeflabycośsięmogłozmienićwjęzyku,
musząistniećstabilne»kolumny«systemuistabilnesłownictwo”(Wilkoń
2011:70).Takwięc,jeślichcemyzrozumiećzmienność,musimywpierw
zrozumiećto,costałe.
Choćwtekstachjęzykoznawczychznajdziemycorazwięcejtegotypu
spostrzeżeńiwzasadzieniepodlegająonedyskusji,niebudzązastrzeżeń,
brakujedotejporyogólnegoogląduzjawiskastałościwjęzyku,oglądu
ipraktycznego,iteoretycznego.Inaczejmówiąc,brakujepracjęzykoznaw-
czych,którychgłównymcelem,posłużmysięsłowamiTeresySmółkowej,
flbyłobywszechstronnerozważenieproblemówwiążącychsięzpewnąsta-
łością”(Smółkowa1998:428).Przyczyntegostanuodnajdziemywiele,fak-
temjednakjest,żewarstwęstabilnąjęzykawbrewpozoromznacznietrud-
niejjestopisaćniżjegozmienność.
Pytańzwiązanychzomawianymzagadnieniemmożnapostawićspo-
ro.Mnieinteresujeprzedewszystkimelementarnyproblem:czymjeststa-
łość,stabilność,októrejsiępisze?Jakjąwyodrębnićzmasyzjawiskzmien-
nych?Czyjestjakaśstopniowalnośćtejcechyistotnadlaopisujęzykowego?
Wopracowaniachlingwistycznychzjednejstronyużywasięokreśleń:
stałość,stabilność,ciągłość,trwanienanazwanietychsamychzjawisk,
zdrugiej,takimisamymiterminamiwskazujesięczęstofaktyróżnorod-
nepodwzględemstabilności.Niebezprzyczynyokreśleniateumieściłam
(przynajmniejczęśćznich)wtytuleartykułu.Dobrzeodzwierciedlają
pewienzamętiterminologiczny,ipojęciowy.Niecoinnypunktwidzenia
wnosiwyrażeniefltradycjajęzykowa”,którecoprawdarównieżoznacza
cechyjęzykoweodziedziczonezwcześniejszychepok,alewtymwypad-
kumamydoczynieniazwyraźniezaznaczoną,najczęściejwspółczesną,
perspektywąoglądu(Pastuchowa2008).Itymterminemzajmowaćsięnie
będę,wymagałbybowiemznaczniedłuższegowywodu.
Naszerozważanawartorozpocząćodstwierdzeniadośćtrywialne-
go:komponentyjęzyka,któreokreślasięjakostałe,stabilneitd.niesąjed-
norodne.Tonietylkokwestiakonkretnychjednostekjęzyka,alerównież
modelinaprzykładnazwotwórczych,klas,kategoriiitd.Izapewnekażda
ztychgrupwymagałabyosobnegoopisu.Różnicjestpozatymznacznie
więcej1dotycząiczasu,ifrekwencjiitd.
