Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Międzyniewiedząafilologią
ZamiastszczegółowychodpowiedzinapytaniaSfingi-udzielonoichwe
wszystkichnastępnychrozdziałach-wtymmiejscuchciałbymdziękinim
wskazaćnaogólnąproblematykęmojejksiążki.Pytaniatewistociedotyczą
funkcjonowaniamechanizmów,któremająniebagatelneznaczeniewtworzeniu
orazutrwalaniuokreślonychnarracjinatemathistoriihumanistyki,zarówno
globalnej,jakilokalnej.Postawionepytaniasąopartenaniewyrażonymwprost
założeniu:krajowaspołecznośćakademickichhumanistówmapewienwspół-
dzielonyzasóbwiedzynatemathistoriifilologii(ieuropejskiej,istrictepolskiej)
orazpisarstwaSzymutki.Jednocześniesugerują,żemarginalizowanie,aktyw-
nelekceważenielubbierneignorowanieokreślonychzagadnieńzostałoznatu-
ralizowane.Tonoczywiste”,żehistoriafilologiiniepowienamnicwięcejniżto,
cowiemyoprzełomieantypozytywistycznym.Tonoczywiste”,żenatwórczość
Szymutkiskładająsięprzedewszystkimśląskieeseje,którewartoczytaćtylko
wkontekścieśląskiegożycialiterackiego.Okazujesięwięc,żewtymprzypad-
kuSfinga,strażniczkawiedzy,jestrównocześniematkąniewiedzy.
Interesującyopisskomplikowanejrelacjimiędzynwiedzą”anniewiedzą”
znajdujęusamegoSzymutki,wewstępiedoRzeczywistościjakozwątpienia
wliteraturzeiliteraturoznawstwie:nFilozofiakończącegosięstulecianauczy-
łanaspokory:odkryłazanasząwiedząrozległeobszaryniewiedzy,zarozu-
mem-bezrozum(ś)”2.
Ramęproblemowąrozprawywyznaczawłaśnierefleksjanadtym,coSzy-
mutkonazywanrozległymiobszaraminiewiedzy”ukrytymizannasząwiedzą”,
acoRobertProctoruczyniłprzedmiotemagnotologii,zwanejteżsocjologią
niewiedzy3.
Wrozdzialepierwszymrekonstruujędziewiętnasto-idwudziestowieczne
przemianynfilologii”,rozumianejjakopojęcieorazzespółpraktykbadawczych.
Filologiajestpierwszymanalizowanymwksiążceprzedmiotemagnotologicz-
2
S.Szymutko,Niewyrażalnainiedostępnarzeczywistość,[w:]tegoż,Rzeczywistośćjako
zwątpieniewliteraturzeiliteraturoznawstwie,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowi-
ce1998,s.24.
3
R.Proctor,Agnotology.AMissingTermtoDescribetheCulturalProductionofIgnorance
(andItsStudy),[w:]Agnotology.meMakingandUnmakingofIgnorance,red.R.N.Proctor,
L.Schiebinger,StanfordUniversityPress,Stanford2008.Najnowszyprzeglądliteraturynatemat
bardzoszerokiegopolabadańzzakresunsocjologiiniewiedzy”wkontekściehistoriihumanisty-
kiprzedstawiaartykułHansaLamersa,ToonaVanHalaorazSebastiaanaG.Clerxa,Howto
DealwithScholarlyForgettingintheHistoryoftheHumanities:StartingPointsforDiscussion,
nHistoryofHumanities”
,Spring2020,s.5-29.Autorzyzaznaczają,żewliteraturzeprzedmiotu
dotyczącejtegozagadnieniabrakujekonsensusuterminologicznego,coczęściowousprawiedli-
wiaarbitralnośćmojegowyboru.Zpracwpisującychsięwnurtsocjologiiniewiedzywpolskiej
humanistycewartowymienić:R.Sojak,W
.Daniel,Zagubionarzeczywistość.Ospołecznymkon-
struowaniuniewiedzy,OficynaNaukowa,Warszawa2005.
