Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Problemfilozoficznejhistoriifilozofii
daniaikomentarzaMetafizyki,pisał,żehistorycznewprowadze-
niabyłyzwyczajemArystotelesa8.Najlepszymprzykłademjesttu
księgaAMetafizyki.PrzedstawiawniejStagirytaswojąkoncepcję
poznaniarzeczywistościwkontekściepierwszychzasadiprzy-
czyn(formalnej,materialnej,sprawczejicelowej),anastępnie
nakładanadociekaniapoprzedników,piszącwtensposób
pierwsząhistorięfilozoficznychproblemów:problemuzasady
iproblemuprzyczyny9.Wefragmencie983bokierującychnim
motywachpisał:„Alewróćmyjeszczedotych,którzyprzednami
zaczęlizastanawiaćsięnadrzeczywistościąidociekaćprawdyna
drodzefilozoficznej.Bojasne,żeionimówiliojakichśzasadach
iprzyczynach.Aprzetozapoznaniesięzichpoglądamibędzie
miałopewneznaczenieidlanaszegoobecnegorozważania,gdyż
albospotkamysięzjakimśinnymjeszczerodzajemprzyczyny,
alboprzekonamysiętymbardziejdotychjużwymienionych”10.
WistociejednakArystotelesidzieznaczniedalej,pokazując
wksiędzeB1zdaniemRossakluczowejdlazrozumieniaMetafi-
zyki1rzeczywiste,filozoficznemożliwościtkwiącewpodjętejre-
fleksjihistorycznej.Otóżformułujetunapodstawiehistorycznofi-
lozoficznychustaleńksięgiAokołoczternaścieaporii,doktórych
prowadzą,jegozdaniem,niedojrzałeteoretyczniekoncepcjepo-
przedników,ipoddajejediaporetycznejanalizie,costanowi1
ikutemu,jaksięzdaje,świadomiezmierzał1punktwyjściasys-
tematycznegobadaniaproblemówwksięgachnastępnych11.
Zpunktuwidzeniarzetelnościikompletności,aprzedewszystkim
obiektywnościobrazufilozofiiprzedarystotelesowskiejtakiein-
strumentalnepodejściedoprzeszłościbudzioczywiścienieufność
irozlicznewątpliwości1zwłaszczawsytuacji,kiedydzieła
Arystotelesastanowiąwtymzakresiejednozgłównychźródeł
wiedzy12.Znamiennajestjednakpodtymwzględemwypowiedź
8W.D.ROSS:Aristotle’sMetaphysics.ARevisedTextwithIntroductionand
Commentary.Oksford1958,s.XV.
9Odnajdującwdziejachfilozofiidwieliniemyślenia:problemowąisyste-
mową,N.HartmannzaliczaArystotelesadopierwszej1zob.N.HARTMANN:Sys-
tematycznaautoprezentacja.W:IDEM:Myślfilozoficznaijejhistoria.Systematycz-
naautoprezentacja.Tłum.J.GAREWICZ.Toruń1994,s.75.
10ARYSTOTELES:Metafizyka.T.1.Tłum.T.ŻELEŹNIK.Lublin1996,s.19120.
11Zob.:ibidem;M.A.KRĄPIEC:Wprowadzenie,s.X1XI;zob.takżeD.ROSS:
Aristotle’sMetaphysics...,s.XVI.
12ZdaniemG.SKirka,J.E.RavenaiM.Schofielda,Teofrast1autordzieła
Poglądyfizyków,podstawowego,ichzdaniem,dlarekonstrukcjifilozofiipresokra-
tyków1znajdowałsię„podwielkimwpływemArystotelesa,któryniedążyłdo
pełnegohistorycznegoobiektywizmu”1zob.G.S.KIRK,J.E.RAVEN,M.SCHOFIELD:
Filozofiaprzedsokratejska.Tłum.J.LANG.Warszawa,Poznań1999,s.24.