Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Problemfilozoficznejhistoriifilozofii
ZtychwłaśniewzględówŚtienneGilsonwJednościdoświadczenia
filozoficznegookreśliłzawartośćksięgiAjako„prawdziwiefilozo-
ficznąhistorięfilozofii”22.
WilhelmDiltheyubolewał,żeorientacjahistoriografii,którą
zapoczątkowałArystoteles,niedoczekałasięrozwinięciawna-
stępnychepokach,żepóźniejszedziejopisarstwotylkofragmenta-
ryczniezdołałowykorzystaćto„głębszepotraktowaniehistoriifi-
lozofii”jakopunktwyjściawłasnegorozwojuidopierowwieku
XIXzaczętoiśćdrogąwskazanąprzezStagirytę.Stanowiskotowy-
magajednakpewnejkorekty,Diltheybowiemnierozważadwu-
aspektowościcharakteryzującejstarożytnekoncepcjefilozofiiani
jejznaczeniazpunktuwidzeniamożliwychujęćdziejówfilozofii.
Niedoceniateż,jaksięzdaje,historycznejmetodyfilozofowania
scholastykównawiązującejdoArystotelesowskiejkoncepcjidiapo-
rezy.
OtóżJuliuszDomańskizauważa,żefilozofowiestarożytni1
idączaPlatońskimiKsenofontowymwizerunkiemSokratesa1
wwiększościrozumielifilozofię„nietylkojakopoznanieostatecz-
nejrzeczywistości,lecztakżejakoszczególnysposóbżycia,który
poznaniutemunietowarzyszyautomatycznie,leczmusibyć
przezfilozofawypracowywanyzwielkimwysiłkiem”.Komponen-
tamirozumieniafilozofiituzatemzarównoteoria,jakiprakty-
ka,tworzącegradualistycznąstrukturę,wktórej„elementetycz-
no-praktycystycznyrozumianyjestbądźjakoskutekidopełnienie
elementuintelektualno-teoretycznego,bądźjakojegoniezbędny
warunekipodstawa”23.PrzeciwieństwemPlatońskiegopojmowa-
niafilozofiibyłnatomiastArystotelesowskiideałżyciakontempla-
cyjnego1.logθεoρητικόg,któryeksponowałznaczenieteoriiispra-
wiał,żearystotelizm,zdaniemDomańskiego,stanowiłprzykład
„teoretycznegosposobupojmowaniafilozofii”.Analizującwwielu
22Ś.GILSON:Jednośćdoświadczeniafilozoficznego.Tłum.Z.WRZESZCZ.War-
szawa1968,s.5.Tenrodzajrefleksjihistorycznej,jakojednązmetodsystema-
tycznieuprawianejfilozofiibytu,współcześnikontynuatorzytradycjiarystotele-
sowsko-tomistycznejokreślająjakohistoryzm(lubindukcjędoksograficzną)1
twierdzeniaorzeczywistości,filozoficzneproblemymająswojąhistorięiona
stanowiużytecznyukładodniesieniadlafilozofowania.ZdaniemS.Kamińskiego,
historyzmpraktykowałwłaśnieArystoteles,aGilsonwidziałwnimdrogędo
oderwaniasięwfilozofowaniuodelementówprzygodnych(koniunkturalnych,
osobistych)iwłączeniasięwnurt„jednejfilozofiibezosobowejiponadczaso-
wej”.S.KAMIŃSKI:Osobliwośćmetodologicznateoriibytu.W:IDEM:Jakfilozofo-
wać?.Lublin1989,s.86187;zob.takżeM.A.KRĄPIEC:Metafizyka.Lublin1988,
s.63164.
23J.DOMAŃSKI:Etykaaosobowośćfilozofa.Uwagiopojęciufilozofiiiżywo-
tachfilozofówwXIViXVw.„StudiaFilozoficzne”1979,nr10,s.147.