Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
I.FILOLOGIAJAKOPOSTAWABADAWCZA
Tymczasemlekturarozprawpublikowanychwowymczasie(retrospektyw-
nieuznanymzanprzełomowy”),stanowiącychpróbyzdefiniowaniaprzedmiotu
izadańfilologiiorazokreśleniajejstosunkudoinnychdziedzinludzkiego
poznania,pozwalastwierdzić,żepojęciefilologiijużuproguiwtrakcieanty-
pozytywistycznychprzemianmiałowysocekłopotliwystatus.Tęwieloznaczność
dasięsproblematyzowaćnamaterialerozprawJanaBaudouinadeCourtenay
pośredniolubbezpośredniopodejmującychkwestięrelacjinjęzykoznawstwo-
-filologia”.Dokonanaprzezjęzykoznawcęocenafilologicznegodziedzictwa
istworzonenajejpodstawiezrębymetodologicznejtożsamościlingwistykibyły
bowiemszczególnieistotnedlakształtowaniasięnowoczesnegoliteraturoznaw-
stwawRosjiiPolsce
67
.NajzwięźlejswojąkrytykęfilologiiBaudouinprzedstawił
wtzw.odczyciedorpackimz1888r.:
Przedewszystkimmuszęsięzastrzecprzeciwkobardzorozpowszechnionemumie-
szaniujęzykoznawstwa,czylilingwistykizfilologią.
Filologia,takjakrozwinęłasięonahistorycznieijakjąprzeważnieuprawiająjej
przedstawiciele,jestuczonością,erudycją,znajomościąszczegółów,niezaśnauką,
nieumiejętnościąwścisłymznaczeniutegowyrazu,gdytymczasemjęzykoznawstwo
jestjednolitą,ściśleokreślonąumiejętnością68.
Jeślipodążyćzapowszechnieobowiązującąwewspółczesnej,takpolskiej,
jakiświatowej
69
,humanistyceopowieściąonarodzinachnowoczesnejnauki
oliteraturze,należałobyuznaćówcytatzawpisującysięwnurtprzełomuanty-
pozytywistycznego,którywwypadkujęzykoznawstwaorazinspirowanegonim
literaturoznawstwawiązałsięzdeklarowanymdystansembadaczywzględem
filologiiorodowodzieXVIII-iXIX-wiecznym,zarównotejdążącejdorekon-
strukcjicałościkulturydanegonarodu,wtymprzeszłościjęzyka(tradycja
Wolfa-Böckha),jakibadańporównawczychnadjęzykiempraindoeuropejskim
67R.Jakobson,Kazańskaszkołapolskiejlingwistykiijejmiejscewświatowymrozwoju
fonologii[1960],[w:]idem,Wposzukiwaniuistotyjęzyka,red.M.R.Mayenowa,Warszawa1989,
s.22-60;D.Ulicka,Tradycjenowoczesnegoliteraturoznawstwapolskiego,[w:]Tradycjepolskiej
naukioliteraturze.WarszawskieKołoPolonistówpo70latach,red.D.Ulicka,M.Adamiak,
Warszawa2008,s.16.
68J.BaudouindeCourtenay,Ozadaniachjęzykoznawstwa[1888],[w:]idem,Szkicejęzy-
koznawcze,t.1,Warszawa1904,s.25.
69Zob.R.Wellek,T.Warren,Teoriał;R.Wellek,meRevoltł;V
.Erlich,meEmergence
oftheFormalistSchool,[w:]idem,RussianFormalism:History-Doctrine,Hague-Paris-New
York1955,s.51-52;H.Markiewicz,Zakresikierunkiwspółczesnychbadańliterackich,[w:]idem,
Główneproblemywiedzyoliteraturze,Kraków1996,s.22-27(pierwszewydanie:1966);
Z.Mitosek,Metodaflologiczno-historyczna;Przełomantypozytywistycznywnauceoliteraturze,
[w:]eadem,Teoriebadańliterackich,wyd.3rozszerzone,Warszawa1995,s.94-129(pierwsze
wydanie:1983);A.Burzyńska,Wprowadzenie.1.Przełomantypozytywistyczny,[w:]eadem,
M.P
.Markowski,TeorieliteraturywXXwieku.Podręcznik,Kraków2009,s.26-27.
