Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AndrzejSzahaj
przygodnieukształtowanemujejwyobrażeniu,któreprzezdługi
czasdobrzesłużyłosprawie,aleniejestjużmożliwedoutrzyma-
nia.Paradygmatneutralnościaksjologicznejnaukiwykazujezbyt
wieleanomalii.JakuczyłKuhn,jesttosytuacjaprzesilenia,pora
nanowyparadygmat.Twierdzę,żewłaśniezczymśtakimmamy
obecniedoczynienia.Zwrotetycznybyłbyzatemznakiempo-
rzucenianadmiernych(boskich)roszczeńnaukiwylansowanych
przezdziewiętnastowiecznąideologięscjentyzmuiprzejściedo
postrzeganiajejwkategoriachzaangażowanejetycznie,anawet
polityczniedziałalnościpoznawczej,mającejnacelunadewszyst-
korealizacjęnaszychideałówDdobregożycia”iDdobregospołe-
czeństwa”.Porzuceniescjentystycznychroszczeńnaukiniemusi
jednakowocowaćwycofaniemsięzichwszystkich.Jednymzuza-
sadnionychbyłoroszczeniedowyższościetycznejdyskursuna-
ukowegowobecinnychdyskursów,wynikającezprzekonania,że
naukamożesiękształtowaćwłaściwiejedyniewDidealnejsytua-
cjikomunikacyjnej”(Habermas).Jejistotnymiwłaściwościamisą:
gotowośćdokrytykiiautokrytyki,otwartośćnaargumentyin-
nych,równośćpodmiotówdyskursu(ichsymetryczność,byużyć
kategoriisocjologicznej),nieograniczonośćtematycznaimetodo-
logiczna,nastawieniekooperatywne,wiarawsiłęsłowaiperswa-
zji,anieprzemocy,solidarnośćzawodowa,akceptacjaodmienno-
ści,szacunekdlapluralizmu,uznaniedlapartnera,zktórymsię
niezgadzamy,rzetelnośćzawodowa,odwagaintelektualna.Pozo-
stającwiernietosowinaukiijednocześniepozbywającsięjejnad-
miernych(scjentystycznych)roszczeń,uzyskujemyobraznauki
jakoprzedsięwzięcialudzkiego,azatempełnegozaangażowania
etycznegoipolitycznego,ajednaknieprowadzącegodoopłaka-
nychskutkówwpostaciwojnykażdegozkażdymczybezwzględ-
nejrywalizacjiowładzę.Naargument,żetakiezaangażowanie
prowadzidozerwaniadialogu,albowiemwartościsąniewspół-
mierne,odpowiadam:nagruncienaukibyłonzawszebardziejre-
alny,niżgdziekolwiekindziej,mimożeróżniceświatopoglądowe
czypolitycznewystępujątuoddawna.Bardziejmożliwynieozna-
cza:nieograniczony.Ituróżnicestanowiskprowadziłynaderczę-
stodofaktycznegozerwaniakomunikacji.Owozerwaniejestjed-
naktakimsamymnaszymlosem,jakczęściowaiprowizoryczna
zgoda.Porasięztympogodzić.
