Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WykładI.Cotojestfilozofia?
35
możliwościachpoznawczych.Mamytuwięcdoczynieniazdialektycznym
stosunkiemwspółzależnościzagadnień.
Rzetelnerozważaniegranicpoznaniawymagazastanowienianadźródłami
poznania,nadpodmiotempoznawczymiprzebiegiemjegoczynności,atakże
nadprzedmiotempoznania,mianowiciepodwzględemtego,cosprawia,że
jestpoznawalny(wjakichaspektach?)iżewogólejestnamdany.Cowięcej,
musimysiędowiedzieć,cojestwłaściwiecelempoznawania(jestnimbodaj
prawda,aleczymjestprawda?),atymsamym,jakajestistotatejosobliwej
czynności,którąjestpoznawanie,itegoosobliwegostanu,którymjestświa-
domośćczegośiwiedzaoczymś.Widaćstąd,żezagadnieniegranicpoznania
rozgałęziasięnacałośćproblematykiepistemologicznej.Tensposóbpodejścia
doepistemologiimajednakpewnecechyswoiste,jednepytaniateoriipoznania
przywołującnapierwszyplan,innezaśpozostawiającwtle.
Najbardziejcharakterystycznyspórdotyczącygranicpoznaniadzieliscep-
tykówioptymistówepistemologicznych.Pierwsitwierdzą,żegranicepoznania
zakreślonesąbardzowąskolubżezgołażadnewiarygodne,pewnepoznanie
niejestnamdostępne,drudzyzaśutrzymują,żemożemywiedziećzpew-
nością,iżprzynajmniejniektórepoznaniasąwiarygodne.Wspólnepoledla
obustanowiskwyznaczonejestprzezfakt,żenaszewłasneprzeżyciasąnam
bezpośredniodostępnewrefleksji(spostrzeżeniuwewnętrznym)wsposób
oczywistyiniepowątpiewalny.Dotyczytozarównofaktuzachodzeniatych
przeżyć,jakiichtreści.Niemogęmylićsięcodotego,żejestemprzeświadczony,
iżsiedzęipiszęnakomputerze.Niemogęmylićsięcodotego,żeprzeżywam
pewneokreślonespostrzeżeniawzrokowe,słuchoweidotykoweitd.
Pytaniebrzmi:DIcoztego?”.Sceptykuważa,żenic,czyliżewiedzaotre-
ściachzawartychwumyśleniepozwalanaformułowaniewiarygodnychsądów
oświeciezewnętrznym(anawetojegoistnieniu),aoptymistapoznawczy
przeciwnie.Albopowie,żewumyślemamypewneprzedstawieniarzeczy,
wjakiśsposóbprzezniewywołaneidziękitemuinformatywne,alboteżbędzie
utrzymywał,żerzeczywistośćjakotakaistniejewpodmiocie,poznaniezaśjest
świadomąpostaciąistnieniaowejprawdziwej,czylipodmiotowejrzeczywisto-
ści.Naturalniejesttowielkieuproszczenie,aponadtospórzesceptycyzmem
mawieleinnychwątków(np.jakajestpodstawawiarygodnościtezysceptyka,
żewiarygodnepoznaniejestnamniedostępne?).
