Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WYKŁADI
nymimielistrażnicy(właściwiewojownicy,boPlatonuczyniwszywmowie
wdialoguPaństwonajlepszychspośródstrażnikówrządzącymi,dalej
rezerwujedlanichnazwę).Miałabytobyćtaczęśćmieszkańców,która
odpowiadałaludzkiemukorpusowi,silnymramionomiszerokiemu
torsowi.Ijedni,idrudzy,pozbawieniwszelkiejprywatnejwłasności,
utrzymywaniprzezpaństwoijemutylkosłużący,kierowalibysię
wyłączniejegointeresem,uważającdobrzespełnionyobowiązekwobec
niegozaswojągłównąnagrodę.(Rodzina,takjakwłasnośćprywatna,
mogłabytemuzagrozić,stądteżPlatonwichprzypadkuniewyrażałzgody
najejzakładanie;relacjepłciowepomiędzymężczyznamiikobietami
regulowałobyrównieżpaństwo,żącdoosiągnięciajaknajwyższejjakości
potomstwa).Potrzebnychimdożyciadóbr(aniebyłobyichzbytwiele,
albowiemascezaipoświęcenietocechy,którewinnycharakteryzować
władcówistrażników)dostarczylibyimrzemieślnicy,którychterygorynie
miałybydotyczyć.Platonniewspominaoniewolnikach,którzyzpewnością
mielibysięwtakimidealnympaństwieznajdować.Grecyniewyobrażali
sobiebeznichżycia,tylkodziękinim,mającczaswolny,moglioddawaćsię
takszlachetnymzajęciom,wyznaczającymichformężycia,jakfilozofia,
polityka,muzyka,teatrigimnastyka.Nietraktowaliichjednakjakludzi,
leczjak„ożywionenarzędzia”,jaktopóźniejokreśliArystoteles.
Widealnympaństwiewszystkieaspektyludzkiegożyciapodporządko-
wanebyłybyinteresowiogółu.Bezwiedzyiwoliwładcówjakiekolwiek
zajęcianiebyłybyakceptowane,niektóreznichjużzryzostałyzresztą
przezPlatonauznanezaszkodliwedlapaństwa.Dobrymprzykłademjest
poezja,którawedleniegowprowadzanieładdoduszy,poecibowiem,miast
kierowaćsięrozumem,kierująsięraczejboskimszałem,będącprzezto
jaktowskazywałjużmistrzPlatona,Sokratesnieodpowiedzialniinie-
przewidzialni.StądteżPlatonchciałby,abyznaleźlisięonipozamurami
idealnegopaństwa,byniewpływalidestrukcyjnienaniezbędnydlatej
wspólnotyprocesedukacjiobywateli.Rzeczbowiemwtym,że
przynależnośćdoposzczególnychklasniejestdziedziczna.Otymdecydują
predyspozycjeizdolności,zktórymiczłowiekprzychodzinaświat.Te
predyspozycjetrzebawszakżenajpierwrozpoznaćstądpaństwoodpo-
wiadazawychowaniedziecianastępnierozpoznanejużodpowiednio
rozwijać.Rzeczjasna,procesedukacjirządzącychjestszczególnieżmudny
(kończysięostateczniewwiekupięćdziesięciulat).Skomplikowanajest
teżedukacjażołnierzy,wojowników,którzymusząprzypominaćdobrze
ułożonegopsa:dlaswoichbyćłagodniiobrończy,dlaobcychgroźni(dużą
rolęwichedukacjiPlatonprzypisywałmuzyce).Wtensposóbowa
19