Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
lopostaciowejewolucji–odkoncepcjijednejponieskończonąichilość,od
koncepcjiarchezawierającejwsobieźródłoswegoruchutożsamegozży-
ciempokoncepcjearchaiczynnychibiernych,niemniejjednakfilozofia
doplatońskaszukaarche–początkunatury,zarównowaspekciesubstan-
cjalnym(cojesttworzywem,substancją–ousia–świata),chronologicznym
(zczegopowstałświat–kosmos,czyteżświaty),jakinormatywnym(co
owymświatem,czyświatami,rządzi,cowyznaczajegostrukturę)wob-
szarzetejżenaturyrzeczywistości,niepostrzegającjeszczemożliwości
bytowaniabytutranscendentnego,różniącegosięstatusemontycznymod
światazjawisk.Dlafilozofówdoplatońskich,zwanychprzezArystotelesa
fizykami,natura–fysisjestjedna,niedzielisięnaświatfenomenalny
inoetyczny.Niepodważyłatychustaleńfilozofiasofistów,właściwych
twórcówpodstawprzełomufilozofiigreckiej.Jakkolwiekbowiem,
odrzuciwszybadanianadnaturąrzeczywistości,przyjęli,iżprzedmiotem
ichbadańbędzieczłowiekwaspekciejegobytuspołecznegoipolitycznego,
decyzjataniewynikałazpodważeniabytowaniapierwszychzasad,leczze
świadomejrezygnacjiichszukaniaibadania,boposzukiwaniaowewedług
sofistówniezostanąnigdywpełniuwieńczoneodkryciemizbadaniem
tego,coniewidzialne.Koncepcjefizykówodrzucadopierofilozofia
platońska,jakkolwiektylkowtymobszarze,któryjestwobecświata
fenomenalnegotranscendentny,chociażowoodrzucenierealizujesiętylko
wświatotwórczymaspekciearchaifilozofówprzedplatońskich.Późnopla-
tońskanaukaozasadach,przedmiottzw.naukniepisanych,znosząca
podziałnaświatfenomenalnyiświatnoetycznypowracabowiemexplicite
doarchaifilozofówpitagorejskich,przedewszystkimadaptującich
normatywnąfunkcję.
Monografiazzałożeniazatemkoncentrujesięnakoncepcjacharchai
ufilozofówprzedplatońskich.Koncepcjeteanalizowanesąwdwóchaspe-
ktachfunkcjiirolizasady:przedewszystkimwaspekcienormatywnym,
potemzaśświatotwórczym.Takasekwencjawyrastazokreślonychzało-
żeńbadawczych,jakteżzuniwersalnegoiponadczasowegoprzesłania,
jakiezostawiłanamfilozofiaprzedplatońska,któreodczytujęwsposób
następujący:kosmos–jaksamajegonazwawskazuje–jeststrukturą
wnajwyższymstopniuuporządkowaną;jegoporządektożsamyzsymetrią
jestwyznaczonyprzeznormatywnyaspektarchelubarchai;mniejważne
jestzatem,zjakąpostaciąelementów–wodą,powietrzem,ogniem–
utożsamiająowąarcheposzczególnifilozofowie.Dlategowłaśniewana-
lizachtekstówifragmentówświadomiepomijamustaleniatakie,jakkształt
10
ziemi,jejpołożenie,sameprocesyróżnicowaniazasady.
