Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Szołtysek,Filozofiawychowaniamoralnego,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-345-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
Metafizycznośćosoby
15
filozofii.Zkoleitradycjanowożytnegoprzyrodoznawstwaipsychologii
genetycznejtraktujeczłowiekajakokońcowyrezultatrozwojuziemskiej
planety,jako-wedleLinneusza-szczytwrozwojukręgowcówissaków.
Naplanpierwszywysuwasiędarwinowskierozwiązanieproblemugene-
zyczłowieka.Huxley-propagatordarwinizmu-traktujeczłowiekajako
ostatnieogniwoewolucjiprzyrody.Nagruncietejtradycjitwierdzisię,że
człowieknależącydoprzyrodyjestistotąróżniącąsięodswoichprzod-
kówwświeciezwierzątjedyniestopniemskomplikowania;człowiekw
istociejestzwierzęciem,tyle,żerozumnym.Tradycjanowożytnegoprzy-
rodoznawstwanadajesensantropologiipsychologicznej,behawioryzmo-
wi.Wewspółczesnymmyśleniueuropejskimwszystkietrzytradycje
współwystępują.
Czyczłowiekjestjednymzgatunkówwobrębiezwierząt?Czyczło-
wiekjakoistotaduchowaprzekraczarodzajzwierzęcy?Amożeczłowiek
jestizwierzęciemiduchem?Naukioczłowiekumogąbyćnakierowane
nabiologię,badającąprzyrodęożywioną,aleimogąbyćnakierowanena
to,coduchowe,leczwtedywspółtworząhumanistykęjakonaukęokultu-
rzeduchowej.DuchoweJapostulujePlaton(metaforawoźnicyprowa-
dzącegozaprzęg)
3
,odkrywaDescartes(egocogito
4
),zaśrozwijaKantw
filozofiitranscendentalnej,aleiSchelerwkoncepcjiosobyludzkiejjako
centrumaktowego.
1
.
1
.
PlatońskaaArystotelesowskakoncepcjaczłowieka
Zapewnewszystkiekoncepcjeczłowiekadasięwyprowadzićz
dwóch,nawzajemwykluczającychsię,metafizycznychparadygmatów
filozofowania:autorempierwszegojestPlaton,zaśdrugiego-Arystote-
les
5
.Doprawdytrudnoorzec,któremumyślicielowiwspółczesnaEuropa
3
Problemtendobrzeilustrujemetaforawoźnicyprowadzącegozaprzęg.Woźnica
wPlatońskiejmetaforzeposkramiapopędy,wynikającezezwierzęcejnaturyczłowiekai
jeżelitoczyni,jegoduszarozwijasię.Woźnicamożezrzecsięswojejwładzy,pozwala-
jączwierzęcejnaturzepanowaćnadcałymczłowiekiem.Platon:Fajdros.Tłum.L.Re-
gner,Warszawa1993,245C-257B.
4
R.Descartes:Medytacjeopierwszejfilozofii(wrazzzarzutamiuczonychmężówi
odpowiedziamiautora)orazRozmowazBurmanem.T.I.Tłum.M.iK.Ajdukiewicz.
Warszawa1958,s.34.
5
Taksformułowanadychotomianagrunciechrześcijaństwamaswójodpowiednik
