Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Szołtysek,Filozofiawychowaniamoralnego,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-345-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
16
Filozofiawychowaniamoralnego
więcejzawdzięcza:PlatonowiczyArystotelesowi(pierwszybyłmistrzem
dladrugiegoprzez18lat).Wielubadaczyichdorobkudopatrujesięw
rozprawachArystotelesakontynuacjibadańzapoczątkowanychprzezPla-
tona.Sąitacy(wtymautormonografii),którzydopatrująsięwichdzie-
łachradykalnierozłącznychzałożeń,nagrunciektórychzostałysformu-
łowanerozłącznesystemyfilozoficzne.
Rozłącznośćdotyczącadefinicjiczłowieka
Arystotelesdefiniujeczłowiekajakozwierzęrozumne.Jeżeliczło-
wiekjestzwierzęciemrozumnym,tonowonarodzonedzieckojestzwie-
rzęciemnierozumnymaktowo.Biorącpoduwagęklasycznądefinicję
Arystotelesa,którabrzmi:„Człowiekjesttozwierzęrozumne”,wktórej
sposóbdefiniowaniaokreślaformuła,żedefinicjętworzysięprzezwska-
zanienajbliższegorodzaju(wtymprzypadkuzwierzę)iróżnicygatunko-
wej(czylirozumności),możnapostawićpytanie:jeżelirozumnośćniejest
własnościąkażdegozwierzęcia,toczyowaróżnicagatunkowatkwiw
rodzajuzwierzęcym,czyjestspozarodzaju?Czywobecpowyższegoza-
sadnajestdefinicjaArystotelesa?Tak,jeżeliprzyjąć,żerozumjestfunk-
cjąsublimacjistanówpsychofizjologicznychzwierzęcia.Nie,jeżeliprzy-
jąć,żerozumjestaktywnościąsferyduchowej,autonomicznejwzględem
sferypsychofizjologicznejczłowieka.Wpierwszymprzypadkuzakłada
się,żerozumjestwłasnościąniektórychzwierząt,zaśwdrugimprzypad-
kuzakładasię,żerozum-jakoistotnyskładnikautonomicznejsferydu-
chowej-wżadnymsensieniejestwłasnościązwierzęcia.
Platondefiniujeczłowiekajakoduchowejestestwowolitywno-
rozumne;duszawsobiezawieraczłowieczeństwoorazwiedzę.Ciało
człowieczestanowi‘więzienie’duszyczłowieczej.Istotnyzwiązekduszy
zciałem(duszauwięzionawciele)jestobecnyupitagorejczyków
6
iPla-
tona
7
.
wdychotomii:augustianizm-tomizm.
6
Por.J.Gajda:Pitagorejczycy.Warszawa1996,s.104;G.Reale:Historiafilozofii
starożytnej.TomI:OdpoczątkówdoSokratesa.Tłum.E.I.Zieliński.Lublin1994,s.
119.
7
„Wydajesię,jakbyistniałapewnegorodzajuścieżka,prowadzącanaprzódwba-
daniachnasinaszrozum,aledopókimamyciało,aduszanaszapołączonajestztak
wielkimzłem,niezdobędziemywdostatecznymstopniutego,czegopragniemy.Atym,
jakmówimy,jestprawda.Ciałouleganiezliczonymnapięciom,potrzebująckoniecznie
pokarmu.Ponadto,spadająnaniegojakieśchorobyiprzeszkadzająnamszukaćtego,co
