Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Szołtysek,Filozofiawychowaniamoralnego,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-345-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
28
Filozofiawychowaniamoralnego
sobąłączyćiodnosićdotegoprzedmiotu,któryjestrzeczywistymźró-
dłemtychwszystkichdoznań.Zmysłwspólny,jesttąwładzązmysłową,
któraczłowiekowiuświadamiaćmadoznanespostrzeżenia.Gdybynie
byłotegozmysłu,człowiekbyłbyodbiorcąsamychluźnychjakościzmy-
słowych,leczbezuświadamianiasobietego.Zmysłwspólnyjestteżtym,
dziękiktóremuuświadamiamysobiedziałaniazmysłów.
Pamięćbiernaimaginatiosivephantasiastanowimagazynwyobra-
żeń,czylizespolonychwcałośćdoznańzmysłowych.Dziękipamięci
biernejczłowiekmamożnośćnietylkoprzechowywaniawspomnień,ale
równieżujmowaniawyobrażeniowychcałości.Pamięćbiernajestzdolno-
ściąprzechowywaniaspostrzeżeńiwyobrażeń
Pamięćczynnajestzdolnościąwywoływania,wyciąganiaiujawnia-
niaspostrzeżeńiwyobrażeńzmagazynupamięci.Tapamięćzdowolnie
wybranychelementówspostrzeżeńczywyobrażeńmożetworzyćróżne
zespoływyobrażeń,którewspółtworząwyobraźniętwórczączłowieka.
Instynkttowładzaosąduodstronypożytecznościlubszkodliwości
danychdoznańdlaichpodmiotu.Jesttoorganicznainajwyższawładza
zmysłowa,którązlokalizowanowcentralnejczęścimózgu.Wzwierzęciu
instynktjestdoskonały,bezbłędny,natomiastwczłowieku-zracjiblisko-
ściumysłowychwładzpoznawczych-funkcjonowaniewładzyosąduzo-
stałozachwiane.Człowiekdziaławedługporządkuintelektu,natomiast
zwierzędziałainstynktownie
33
.
Doprzejawówzmysłowychwładzpożądawczychdasięzaliczyć
uczucie,popęd,skłonność,pożądanie,żądzę,namiętność,wzruszenie,
afekt,emocje.Uczuciewsobiezawieratrzypierwiastki:
(1)
czynnośćsa-
mejwładzypożądawczej,
(2)
pierwiastekpoznawczy,czyliuświadomienie
sobieczegoś,copobudzapożądanie,
(3)
wzruszeniecielesne,jakoproces
fizjologiczny.Wymienioneskładnikikażdegouczuciawystępująwkon-
tekścieuczuciacielesnegoalbouczuciazmysłowego.Pierwszezaczynają
sięwcieleiodbijająsięwzmysłachwformiepoznaniaipożądania,dru-
gie-przeciwnie,zaczynająsięwzmysłachwformiepoznania,którebu-
dzipożądanieiodbijasięnastępniewciele.
Czynnikizmysłowemogąwczłowiekuprzeważyćnadumysłowymi,
atymsamymiuczuciamogągórowaćnadwoląirozumem.Wartośćmo-
ralnaczynuiodpowiedzialnośćzostajeprzeztozmniejszonatak,iżzły
33
Tamże,s.171.
