Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Szołtysek,Filozofiawychowaniamoralnego,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-345-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
26
Filozofiawychowaniamoralnego
telesem-przyjmuje,żewczłowiekudasięwyróżnićtrzytypydziałań:
poznanie[theoria],postępowanie[praxis],tworzenie[poiesis].Poznanie,
postępowanieitworzeniesątrzemaróżnymitypamidziałańludzkich.
Poznanietheoriapierwotnieoznaczałokontemplację.Poznaniedokonuje
sięnagruncieintelektu.Intelektjestdwojaki:teoretycznyipraktyczny.
Intelektteoretycznytotylecointelektkontemplacyjny.Intelektzaśprak-
tycznyodnosisiędoludzkichdziałań,któredotycząpostępowaniaalbo
wytwarzania.Intelektpraktycznyformułujesądy,dotyczącepostępowania
iwytwórczości.Praxisoznaczapostawędziałającą,działaniewsensie
wąskim,czylipostępowanie,apoiesis-tworzenie.Otóżtadrugasferato
przedmiotzainteresowańetyki,adotrzeciejnależytwórczośćartystyczna
itechniczna
27
.
Upodstawdążeń-zarównotych,któredotycząnaszego
postępowania,jakitych,któreodnosząsiędowytwarzania-tkwipra-
gnienieosiągnięciaczegoś.Uzwierzątwystępujądążeniazmysłowe,na-
tomiastuczłowieka-dążeniazmysłoweiumysłowe.Czynnościczłowie-
ka,któresąskierowanekusamemupoznawaniu,podpadająpodintelekt
teoretyczny,natomiastczynnościczłowieka,któresąskierowanekudzia-
łaniu,podpadająpodintelektpraktyczny.
Człowieczedziałaniaurzeczywistniająmożnośćwnimtkwiącą.Te
możnościsąwładzami,októrychsięczęstomówi:władzeintelektualne,
władzepostępowania,władzepozwalającetworzyćitd.Kiedytedziała-
nia,któresąjakbywmożności,przechodzą-jaksiętotechniczniemówi
-zmożności(potencji)wakt,znaczyto,żesięurzeczywistniają.Sątrzy
władzebiologicznewczłowieku.Św.Tomasz-zaArystotelesem-wy-
różnia:władzęodżywiania,władzęwzrostu,władzęrozrodczą.Władza
odżywianiasłużydozachowaniaistnieniajednostki,władzawzrostupo-
wodujerozwójjednostkowegobytu,awładzarozrodczazabezpieczaza-
chowanieistnieniagatunku
28
.
Tomasz-zaArystotelesem-przyjmuje,żewśródczłowieczychwładz
dasięwyróżnićwładzezmysłoweorazwładzeumysłowe.Każdazosob-
narozpatrywanawładzazmysłowamaswójnarządcielesny,natomiast
władzeumysłoweniemająorganówcielesnych.Duszamanifestujesięw
różnorakichuzdolnieniach.Filozofiatomistyczna-zafilozofiąArystote-
lesa-wduszyludzkiejrozróżniadwapoziomy:
(1)
zmysłowy,ściśle
27
28
Tamże,s.154.
Tamże,s.155.
