Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14nWprowadzenie
wprzedmiotachtychdoświadczeńpierwiastkiosoboweiduchowe,copozwalało
munawchodzeniewbezpośredni,osobowystosunekzotaczającąrzeczywistością.
Współcześniedysponujemyrozwiniętymipróbamirekonstrukcjimyślenia
ludziwepokachpoprzedzającychfilozofowanie
13
.Takzwanyfizjonomicznyogląd
rzeczy,stanowiącyformęmyślenialudzibardzoodległychwsensieczasowym,
polegałnadostrzeganiuwrzeczach„dyspozycji”ludzkich
14
.Dyskusyjnejest,co
prawda,ujmowanietegosposobumyśleniajakopostaciantropomorfizacji
15
(antropomorfizacjaoznaczabowiemwtórneprojektowaniecechprzysługujących
człowiekowinaobiektyprzyrodnicze,wtamtychzaśczasachniedysponowano
jeszczeujęciemtego,coistotnedlaczłowieka,copozwalamówićzarówno
oantropomorfizacji,jakiourzeczowianiuczłowieka),alepatrzącznaszejpers-
pektywy,użycieokreślenia„antropomorfizacja”wydajesięjaknajbardziejupraw-
nione.Antropomorficzneujęcieotaczającejnasrzeczywistościpozwalało,co
najbardziejistotne,nawchodzeniezniąwbezpośrednizwiązek.Ztendencjątaką
mieliśmyteżdoczynieniazarównonagrunciemagii,jakireligii,awywodzisię
onajeszczezmyśleniaarchaicznego.
Wydajesię,iżtakbyłoodpoczątkunagrunciefilozofii.Ujmująccałość(przy-
pominam,wnawiązaniudosłówPlatona,iżfilozofemjestten,ktomożezobaczyć
całośćipotrafisprowadzićwielośćdojedności
16
),wchodzonozniąwbezpośredni
związekwskazujący,iżnaszeistnieniejestwpewiensposóbwyróżnioneiważne.
Całośćtaokazywałasięwjakimśsensiepodobnadonas.Czymśoczywistymbyło
przekonanie,żeposiadamywzględemniejjakieśzobowiązanie.Poznanie
filozoficzneoznaczałowyznaczenienampewnegomiejscaizadańżyciowych,
niezależnieodtego,czynadanymetapiefilozofowaniawidzianowproblematyce
człowiekajakiśproblemdomagającysięosobnegoprzemyślenia,czyteżnie.
Istotąmyśleniafilozoficznegobyłobowiemczynieniewszelkichwewnątrzświato-
wychrzeczyiprocesówczymśdookreślonymwjednejcałości
17
.
Zuprawianiafilozofiipłynęłopewnegorodzaju„ciepło”(niewykluczające
wcalepotrzebygrzaniasięprzezfilozofa„przypiecuchlebowym”,jakbyłoto
wprzypadkuHeraklita)iotucha.Będączwiązanizcałością,okazywaliśmysię,co
prawda,wyraźnieodniej„gorsi”,alefilozofiaskłaniaładopodejmowaniaprób
dorównaniajej,natyle,nailetomożliwe.Zfilozofowaniemłączyłosięzatem
pewnezobowiązanie,któremutrudnobyłosprostać,alektóreniepozostawiało
13
OdwołujęsiętunaprzykładdoksiążkiAndrzejaP.KowalskiegoMyślenieprzedfilozoficzne.Studia
zfilozofiikulturyihistoriiidei(Poznań2001),wktórejzestawionesąwynikinamysłunadtym
14
myśleniem.
Por.tamże,s.52.
15
OdwołujęsiętudozastrzeżeńsformułowanychwksiążceAndrzejaP.Kowalskiego,tamże.
16
Por.G.Reale,Historiafilozofiistarożytnej,przeł.E.I.Zieliński,t.2,Lublin1996,s.103.
17
Po.J.Habermas,PostmetaphysicalThinking.PhilosophicalEssays,Oxford1992,s.30.
