Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Przesłankiznaczeniaideiabsolutu...n15
naswpustcedowolnościiprzypadkowościsubiektywnegoistnienia.Uznanie
umysłu(nous)zacośboskiegosugerowało,naczymwinniśmysięskupićiczemu
poświęcić.ZkoleipotraktowanieprzezPlatonaboskiegoumysłujakowładzy
porządkującejwszechświatbyłokolejnymkrokiemkonkretyzującymobraz
naszegoistnieniainaszychzadań.
UjęcieHegla,twierdzącego,żepunktemwyjściafilozofiibyło„ujęcieBoga
jakobezpośredniej,nierozwiniętejjeszczeogólności...”
18
iże„filozofiawsensie
właściwymzaczynasiętam,gdzieAbsolutnieistniejejużjakowyobrażenie,lecz
stajesięprzedmiotemdlawolnejmyśli”
19
,wydajesiędobrymujęciemjej
dawnegopojmowania.Zupełnieinnąkwestiąjestnatomiastto,czymyślenie
filozoficznerozpoznajewpozytywnejtreścireligiiswąwłasnątreśćiczypojed-
naniefilozofiizreligiąjestcelem,doktóregozmierzaonawtokuswychdziejów.
TeostatniestwierdzeniastanowiąwyrazprzekonańsamegoHegla,pragnącego
doprowadzić,zapomocąśrodkówfilozoficznych,doodsłonięciaBoga,będącego
Bogiemreligiichrześcijańskiej.Hegelmanatomiastrację,gdytwierdzi,iż
zuprawianiemfilozofiiłączyłosiępewnewtajemniczenie
20
.Wydajesię,iżotakim
właśniecharakterzefilozofowaniaświadczyodbiórmyślipierwszychfilozofówze
stronyichuczniów.Wyrazemuświadomieniasobietegofaktubyłypoglądy
Platona,któryująłprocespoznawczyfilozofiijakopewnenawrócenie,do
któregodochodzisięwyłączniedziękimiłości.
Możnazatempowiedzieć,wnawiązaniudoopiniiRorty’ego,iż„dlainte-
lektualistów»filozofia«stałasięsubstytutemreligii”
21
.Pośródpolskichfilozofów
zopiniątąwpełnisolidaryzujesięStefanMorawski:„ZgadzamsięzRortym,że
filozofiabyłaiciąglejestprzedewszystkimsurogatemteologii,którazawsze
próbowałaipróbujeracjonalizowaćdoświadczeniereligijne”
22
.Bliskośćfilozofii
względempodejściareligijno-teologicznegonieprzeczy,wedługniego,pewnej
odległościobuzakresówmyśli.Morawskipisze,że„zafilozofemkryjesiępokusa
boskiegopunktuwidzenia”,alezarazem„filozofniemapotrzebyodwoływania
siędotranscendencji”
23
.HannahArendtwyrażatoprzekonaniewsposóbna-
18
G.W.F
.Hegel,Wykładyzhistoriifilozofii,t.1,s.149.
19
Tamże,s.139.
20
TłumaczWykładów...ŚwiatosławFlorianNowickiujmujetękwestięwsposóbnastępujący:ÐSkoro
(...)przedmiotemfilozofiijestTajemnica,tosamafilozofiajestWtajemniczeniem,uczestnicząc
wniejuczestniczymywmisteriumfl,S.F
.Nowicki,Przedmowatłumacza,w:G.W.F
.Hegel,Wykłady
zhistoriifilozofii,t.1,s.XXII.
21
R.Rorty,Filozofiaazwierciadłonatury,przeł.M.Szczubiałka,Warszawa1994,s.10.
22
S.Morawski,ListdoprofesoraRichardaRorty’ego,w:A.Szahaj(red.),Międzypragmatyzmem
apostmodernizmem.WokółfilozofiiRichardaRorty’ego,Toruń1995,s.138.
23
S.Morawski,Niewdzięcznerysowaniemapy.Opostmodernie(izmie)ikryzysiekultury,Toruń1999,s.242.
