Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.WyjątkowośćpozycjiHeglawdziejachfilozofiin17
bezpośredniej,nierozwiniętejjeszczeogólności,ajejcelem(...)jestpojęcie
Absolutujakoducha”
27
.Wjegofilozofiinastępujezrównaniefilozofiiireligii.
Filozofiagórujenadreligiąpodwzględemformy,natomiastpozostajezanią
wtylepodwzględemtreści.Dogmatyreligijnezostająwyrażoneśrodkami
filozoficznymi.
3.WyjątkowośćpozycjiHeglawdziejachfilozofii
Hegel,podobniedopoprzedzającychgoreprezentantówklasycznejfilozofii
niemieckiej,wiążefilozofowaniezideąabsolutu.Jakzauważająbadaczejego
twórczości,skończonośćkojarzymusięzzależnością,ograniczonością,szczegól-
nością,przypadkowością,przypisaniem(Fixierbarkeit)izmysłowością,podczas
gdyznieskończonościąłączyłonwolność,bezgraniczność,ogólność,koniecz-
ność,wieczność,ruch,uduchowienie
28
.Niemieckifilozofokreślanyczasembywa
jako„największymyślicielnieskończoności”
29
inatymwłaśniepolegajego
wyjątkowośćwdziejachfilozofii,choćwyjątkowośćtaujawniasięteżwniespo-
tykanejrozległościigłębizainteresowaniatym,coskończone,czymzkolei
zapoczątkowujeonkierunekmyśleniaobranyprzezfilozofięwspółczesną.
Pierwszązewspomnianychmyślimożna,jaksądzę,uprawomocnić,poka-
zując,żewyciągaonostatecznekonsekwencjeztreścisamejideiabsolutuitym
samymwpełniurzeczywistniatęideę.Zgodnieztąideą,absolutjest
bezgranicznywtymsensie,iżobejmujewszystko.Dotądideatabyłazazwyczaj
wfilozofiirozumianawsensieprzedmiotowym,toznaczyabsolutobejmował
wszystkieistniejącebyty.UHegla,którywsposóbbezpośrednikorzystazinspi-
racjipłynącychodFichtego,natomiastpośrednionawiązujedonowożytnego
odkryciasubstancjalnościmyślenia,absolutobejmujeteżmyślącegomyślenie.
Okazujesięonoczymś,cozawierasięwewnątrzsamegoabsolutu(stanowito
odpowiednikchrześcijańskiejideigłoszącej,iżwszystkozawierasięwBogu).
Hegel,podobniedoteologówstarającychsięmyślećzpunktuwidzeniaBoga,
próbujeprzejśćdopunktuwidzeniaabsolutu,gdyżtraktujewiedzęjakowyraz
procesurozgrywającegosięwjegoramach.Takujętemyśleniestajesięoczy-
wiścieczymśnadnaturalnym,wczymczłowiekmożemiećtylkoswójudział,ale
nadczymniesprawujepełnejkontroli.
27
G.W.F
.Hegel,Wykładyzhistoriifilozofii,t.1,s.149.
28
Por.R.Ch.FeitosadeOliveira,DasDenkenderEndlichkeitunddieEndlichkeitdesDenkens.
UntersuchungenzuHegelundHeidegger,Berlin1999,s.22.
29
Por.tamże,s.96.
