Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22nWprowadzenie
nowoczesności).Tendencjatakazaznaczyłasięwrecepcjijegodzieławostatnich
dziesięcioleciach.
Sferaskończonościpozbawionaodniesieniadoabsolutuniestajesięuniego
obiektemfilozoficznegonamysłu.Dlategoniektórzytwierdzą,żepodlegauciskowi
ijestpozbawionaważności,wwynikuczegoheglizmdopierowymagastworzenia
filozofiiskończoności
42
,zajmującejsiętym,cosięnamjawi,iczegodoświadczamy
wswymempirycznymbyciu.Jakoistotyskończoneniejesteśmyprzecieżwstanie
poprzestawaćnaodnajdywaniuogólnychstrukturrozumności.Naszeżycieroz-
grywasięwsferzekonkretu,wktórymstrukturyteniesąbezpośredniowidoczne.
Nowoczesnyczłowiek,uzyskawszypoczucieswejautonomii,pragniejąurzeczy-
wistniaćirealizowaćsiebie,aniesłużyćpełnemuurzeczywistnieniuowychogól-
nychstruktur.Jegopoczuciesensuistnienianiepłyniejużwyłączniezpostawy
służebności.Wynikaonotakżezpodejmowaniakonkretnychdecyzjiodnoszących
siędoskalijegoistnieniajakoistotyskończonej.
NatomiastfilozofiaHeglaokazujesięwsposóbwręczzadziwiającypozba-
wionajakiegokolwiekukierunkowaniawprzyszłośćsferyskończoności(jejhory-
zontempozostajebowiemwyłącznieteraźniejszość),wwynikuczegojestona
prawiecałkowicienieużytecznawsensiepraktycznym(zperspektywyauto-
nomicznegopodmiotu).Niejestwstanieprzewidywaćprzyszłości(przyszłością
mabyćjedyniepełneurzeczywistnieniejużistniejącychform)aniprzyczyniaćsię
dookreślonegojejkształtu,zarównowwymiarzeżyciajednostkowego,jak
ispołecznego(pozawspomnianymutwierdzaniemistniejącychstrukturrozumu).
Usytuowaniefilozofiiwyłączniewsferzeuniwersalnejogólnościsprawia,żejest
onaoderwanaodkonkretnychzdarzeńzachodzącychwsferzeskończoności,
nawetjeśliniektórymspośródnich(np.rewolucjifrancuskiej)nadawałon
filozoficznąrangę.Dlatego,jaktoniektórzywyrażają,jegostosunekwzględem
tejsferyjestambiwalentny.Oferujeonjedyniepojednanieztym,cojest,nie
wskazującnażadneceleludzkichdziałańwykraczającepozaudziałwprocesie
absolutnym,cooznaczaoderwanierozumuodjegofunkcjipraktyczno-życio-
wych.Lękającsięindywidualizmuzwiązanegozpoczuciemautonomii,uciekaon
przednimjedyniewsposóbabstrakcyjny,awięcnieskuteczny.Człowiekniejest
bowiemjedynieduchem,dlaczłowiekawspółczesnegozaśkonstatacjatajest
czymśwręczewidentnym.
TroskaHeglaoczłowieka
43
,wyrażającasięwchęcipojednaniazrzeczy-
wistościąiuczestnictwawewspólnejprawdzieprzekraczającejwymiarpojedyn-
czegoindywiduum,oferujenamnadziejęfałszywąztegowzględu,żeabstrahuje
42
Por.S.Barnett,HegelafterDerrida,London_NewYork1998,s.3.
43
Niektórzyzbadaczysądząnawet,żejegofilozofiawyrastawsposóbbezpośrednizpodjęcia
problematykiczłowieka.Por.C.I.Gulian,Hegel...,s.13.
