Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Filozofieskończonościwmiejscefilozofiiabsolutun29
Ukonkretnieniezasady„cośzczegoś”,znajdującejzastosowanienagruncie
nauki,umożliwiauzyskiwaniewieluinformacjiszczegółowych,alewyklucza
próbęuchwyceniazwiązkuzcałościąbytu.Początekwszechświata,októrym
mówinauka,niedajesięprzecieżująćjako„coś”wsensie,wjakimdawna
filozofiamówiłaoabsolucieczyBogu.Możemysięposuwaćnaprzódwmówieniu
otym„czymś”(świadcząotymsukcesynauki),alejakmożnasądzićnapodstawie
opiniijednegozwybitnychfizykówHoimaravonDitfurthawfizycepojawiająsię
oznakizbliżaniasiędoobszarów,gdzieprzyrodabędziedlanaszdecydowanie
niezrozumiała
57
.JaktojużbowiemzauważyłCarlFriedrichvonWeizsa
¨cker,
postulowanieinnegopostrzeganiarzeczywistościniżto,którejestnamdane,
wydajesiępostulowaniemczegośniemożliwego
58
.
Naszzdrowyrozsądekokazujesięograniczony,podobniejakograniczonesą
możliwościnaszegojęzyka,idlategoujęciematematyczneniezawszemożepro-
wadzićdozrozumiałościtego,cowtensposóbbadamy
59
.Ufilozofującychfizyków
–EinsteinaczyHawkinga–pojawiająsięwprawdzieoczekiwaniazrozumienia,
dziękifizyceimatematyce,myśliBożychczyteżumysłuBożego
60
.Tendrugi
wierzynawet,żejesteśmyzdolnidocałkowitegozrozumieniazdarzeńwokółnas
inaszegoistnienia
61
,zrozumieniaobywającegosiębezodwoływaniasiędo
jakichkolwiektreściocharakterzereligijnym,aletrudnydouchwyceniajestsens
tejwiary(niewykluczam,iżpotrzebnesądotegoznacznielepszekompetencje
matematyczneniżte,któreznajdująsięwsferzemożliwościzwykłegoczłowieka).
Pozostajezatemprzypuszczenie,żepewnewymiaryrzeczywistościprzekraczają
granicenaszejzdolnościwyobrażania.
Zajmowaniesięnimimożenatomiastnadawaćpracyfizykawzniosływymiar
(wspominaotymStevenWeinberg
62
).Niektórzyfizycy,którymnieobcejest
myśleniespekulatywne,decydująsięnaprzykładnawprowadzenieideinie-
skończonegowszechświata,któregonaszwszechświatjestjedyniedrobną
cząstką,czegorezultatemstająsięichspekulatywneteoriestającesięprzesłanką
parareligijnychprzeżyćichtwórców.PiszeotymStevenWeinberg:„Niektórzy
57
Por.H.vonDitfurth,Napoczątkubyłwodór,przeł.A.D.Tauszyński,Warszawa1978,s.49.
58
Por.C.F
.vonWeizsa
¤cker,Jednośćprzyrody,przeł.K.Napiórkowski,Warszawa1978,s.268.
59
Por.M.Heller,Filozofiaświata.Wybranezagadnieniaikierunkifilozofiiprzyrody,Kraków1992,s.107.
60
Wartopodkreślić,zaStevenemWeinbergiem,iżchodzituomówienieoBoguSpinozy,który
Ðprzejawiasięwuporządkowanejharmoniiistnieniafl(por.S.Weinberg,Seno...,s.307),anie
oBoguÐzaangażowanymwsprawytegoświatafl(por.s.315),awięcBoguposzczególnychwyznań
religijnych.
61
Por.S.Hawking,Czarnedziuryiwszechświatyniemowlęce,przeł.A.Minczewska-Przeczek,Warszawa
1993,s.7i50.
62
Por.S.Weinberg,Pierwszetrzyminuty.Współczesnyobrazpoczątkuwszechświata,przeł.A.Blum,
Warszawa1980,s.179.
