Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28nWprowadzenie
znanenamprawaprzyrodyniesądziśujmowanejakowieczne,gdyżodnosząsię
jedyniedopewnegookresuobecnieistniejącegowszechświata(niedotyczą
okresubardzobliskiegojegostanowipoczątkowemu,określanemujako„wielki
wybuch”).Gdywrównaniachfizycznychzaczynająsiępojawiaćwielkości
nieskończone,fizykauznajegraniceswychkompetencji
55
.Nieznaczyto,iż
czasemfizycyniepróbujągranictychprzekraczać.Wtedyjednakstająsię
filozofamiizaczynajądokonywaćpewnychabsolutyzacji,takjakczynilitodotąd
filozofowie.Sytuująsięwtedypozagłównymnurtemwspółczesnegofilozofo-
wania,którezabsolutyzacjitakichstarasięzazwyczajrezygnować.Wartojednak
odwołaćsiędoprzekonaniaLeszkaKołakowskiego,iżpojawieniesięnowych
„zjawabsolutu”niejestniemożliwe,podobniejakpowrótmetafizykiiteologii.
Naukawspółczesna,wbrewdążeniomniektórychfilozofującychnaukowców,
niejestwstanieprzezwyciężaćpoczuciametafizycznegoosamotnienia
związanegozutratąbezpośredniegozwiązkuzabsolutem.Jakzauważyłtojuż
KarlPopper,naukaniemożeodpowiadaćnapytaniaoznaczenieicelwszech-
świata.Najejgruncieniejesteśmywstaniesprecyzowaćcałokształtustających
przednamizadań,rozjaśnićzobowiązańwzględeminnychiwzględembytujako
takiego.Niezarysowujeonabowiemobrazuabsolutnejcałości,leczposuwasię
naprzódjedyniewpoznaniucałościrelatywnych.Jejsukcesemjestrozpoznanie
wieluwymiarównaszegopowiązaniazwszechświatem,zhistoriążycianaZiemi,
jakteżzhistoriąnaszegowłasnegogatunku.
Zarazemjednaknajejgruncieokazujesię,iżjakojednostkaijakogatunek
jesteśmyefektemseriiprzypadkówwskazującychnazasadnicząprzypadkowość
naszegoistnienia.Naukaumożliwiłarozwiązaniewieluproblemówpraktycznych,
niemożliwychdorozwiązanianaetapieprzednaukowym,pozwoliłanauprzyjem-
nienieiuatrakcyjnienieżycia,anawetnastworzeniepoczuciabezpieczeństwa
związanegozbudowąnowegotypurelacjizinnymi(Husserlrozpoznał,iż
zprojektemwkroczenianadrogęnaukiłączysięnowytypstosunkówmiędzy-
ludzkich,nowapostaćwspólnoty,alejesttowspólnotaniewszystkichludzi,gdyż
niełatwosprostaćwarunkomumożliwiającymwkroczeniewnią).Wszystkotonie
rekompensujejednakdawnegopoczuciazwiązkuzabsolutem.Sytuacjitejnie
zmieninawetsformułowanietakzwanejteoriiwszystkiego,gdyżjaktozaznaczają
samifizycy,równieżionaniebyłabywstanieuzasadnić„moralnościiwartości”
56
.
55
JedenznajwybitniejszychwspółczesnychfizykówRogerPenrosewyrażato,mówiąc,iżpojawienie
sięwrównaniachfizycznychnieskończonościnieprowadzidowyjaśnieniarozważanegoproblemu,
por.R.Penrose,Nowyumysłcesarza.Okomputerach,umyśleiprawachfizyki,przeł.P.Amsterdamski,
Warszawa1996,s.383.Unikanietakichnieskończoności,dodajeStevenWeinberg,jestwięc
kryteriumocenyistniejącychwfizyceteorii.
56
S.Weinberg,Senoteoriiostatecznej,przeł.P.Amsterdamski,Warszawa1994,s.315.
