Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.SłrenKierkegaard:odejście
odfilozofiiabsolutunarzecz
absolutyzacjisubiektywnegoistnienia
1.SpórKierkegaardazHeglem
1
:jesteśmy
istotamiskończonymi,przeżywającymidylematyetyczne
BadaczepoglądówKierkegaardaoddawnapodkreślaligłównąintencjęjego
dzieła,jakąjestzaznaczenieważnościduchowegobogactwakonkretnychjed-
nostekludzkich
2
,niedocenionegoprzezdotychczasowąfilozofię,awszczegól-
nościprzezfilozofięHegla.Jakzauważająhistorycyfilozofii,zainteresowanie
sprawamiludzkiejjednostkibyłowowymczasieczęstympunktemwyjściado
wskazywanianaograniczeniapoglądówberlińskiegofilozofa(pośródprzedsta-
wicielilewicyheglowskiejobecnebyłozwłaszczauFeuerbacha).Zauważono,że
wsystemieHeglaprzeżywaneprzezjednostkowegoczłowiekaproblemynie
zostająwogóleuwzględnione,gdyżnienależądoobszaruzainteresowańfilo-
zofii.JakpiszeKierkegaard,„wfilozofiiHeglato,cozewnętrzne,jestwyższeniż
to,cowewnętrzne”
3
.FilozofiaHeglazzałożeniazajmujesiętym,codajesię
rozumiećiprzekształcićwpostaćwiedzy.Interesująjązatemjedyniekwestie
ogólneidlatego,uważaKierkegaard,„abstrakcyjnymyślicielniewiejasno,kim
1
ZoczywistychwzględówpominęwtymmiejscukwestięewolucjiodniesieniaKierkegaardado
Hegla.Przypominamjedynie,iżwswychpierwszychpracachpozostawałonpodurokiemwieluidei
Heglaipodlegałjegowpływowi,choćzarazemtrudnojestsięzorientować,czyzrozumiałonjego
filozofię.Elementypodziwuodnalez
rćtakżemożnawjegopóz
rniejszychrozprawach.Zkoleiotwarta
krytykaHegla,jakwskazująbadacze,pojawiasięprzedewszystkimweWstępiedoPojęciastrachu,
wInterludiumdoFilozoficznychfragmentówiwOstatecznymnienaukowymdodatkudofilozoficznych
fragmentów.
2
Por.K.Toeplitz,Kierkegaard,Warszawa1975,s.67.
3
S.Kierkegaard,Bojaźńidrżenie,przeł.J.Iwaszkiewicz,w:S.Kierkegaard,Bojaźńidrżenie.Chorobana
śmierć,Warszawa1981,s.81.
