Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36nI.SłrenKierkegaard:odejścieodfilozofiiabsolutu...
jestegzystującyczłowiek”
4
.Duńskimyślicielpisze,żewmyśleniu„ginęwtym,co
absolutne”
5
,gdyż„filozofiaHeglaniedopuszczaistnieniażadnegousprawiedli-
wionegownętrzazatajonego”
6
.
Nawiązującdoperspektywyczłowiekaprzeżywającegosweistnieniewpostaci
problemunajbardziejpilnegoidomagającegosięświadomegozaangażowania,
uważaonpostulatHegla,byzaczynaćodczystegomyślenia,zabłędny,gdyżto
raczej„egzystowaniejestdlaegzystującegoprzedmiotemnajwiększegozaintere-
sowania”
7
.Kwestiaobiektywnegoistnieniaabsolutuznajdujesię,wbrewHeglowi,
nadalszymplanie,gdyżprzedewszystkimmusimysobieporadzićzprzeżywanymi
wswymwnętrzuproblemamiduchowymi.NagrunciesystemuHeglamogłosię
wydawać,iżniesąoneistotnewobliczuogromuzjawiskrozgrywającychsię
wświecieiwobectegowszystkiego,corozgrywasięwobszarzehistorii.Dlatego
właśnieKierkegaardpodejmujemisjęprzywróceniaważnościsferzewnętrza
ludzkichjednostek,niezależnieodtego,czydasiętopowiązaćzdotychczasową
filozofią,czyteżnie.
WAlbo-albopiszeonwprost:„niejestemfilozofem”
8
.Wyjaśniającsenstej
deklaracji,wspomina,mającnamyśliHegla,żefilozofiazwracasiędoprzeszłości,
jegozaśintencjąjestpytanieoprzyszłość.Filozofiawszystkozapośrednicza,on
zaśkoncentrujesięnatym,coprzeżywamywsposóbbezpośredni.Gdyuznajesię
prawomocnośćmediacji,okazujesię,żeżadenabsolutnywybórniemaracjibytu
inieistniejeżadneabsolutne„albo–albo”.Kierkegaard,jakprzyznaje,stawia
dziecinnepytanieoto,jakczłowiekmapostępować,podczasgdyfilozofia
zajmujesięsferątego,cologiczne,przyrodąihistorią,awięcsferami,wktórych
jaksięwydaje,panujekonieczność(wedługKierkegaarda,koniecznościtejniema
wsferzehistorii)niemającanicwspólnegozwewnętrznymidziałaniamiludzkiej
jednostki.Uważaonzatem,że„jeślifilozofniejestniczyminnymponadto,żejest
filozofem,(...)gubisiebie”
9
,gdyżniezwracauwaginato,cozperspektywy
subiektywnejjawisięjakonajbardziejważne.Twierdzi,żemyślenieabstrakcyjne
oszałamiaiprowadzidozachowańbezosobowych
10
,gdyżniejestwstanie
pomyślećtego,copojedyncze.Dlategomusiabstrahowaćodpojedynczego
istnienia,„zabijając”przytymmniejakokonkretnąjednostkę.Wmyśleniutakim
4
S.Kierkegaard,Cojestprzedmiotemwiary?Krytykaheglizmu,przeł.K.Toeplitz,w:K.Toeplitz,
Kierkegaard,s.276.
5
S.Kierkegaard,Albo-albo,przeł.K.Toeplitz,t.2,Warszawa1976,s.302.
6
S.Kierkegaard,Bojaźńidrżenie,s.89.
7
S.Kierkegaard,Cojestprzedmiotemwiary?...,s.275.
10
8
9
Por.tamże,s.285.
S.Kierkegaard,Albo-albo,t.2,s.227.
Tamże,s.235.
