Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
JolantaGałuszka
darczego.Wsytuacjachwymagającychszczególnychinterwencji,którymsprostać
niejestwstaniesektorprywatny,władzapublicznapostrzeganajestjakojedyny
podmiotzdolnydozłagodzeniaskutkówzaistniałegokryzysu.
2.Przyczynykryzysuazjawiskomoralnegohazardu
Teoriaekonomii,atakżedoświadczeniazpoprzednichkryzysówpowinnyokazać
sięwystarczające,abyniedopuścićdozałamaniagospodarczego,szczególnieotak
dużymzasięgu.Kryzysyjednakżenadalwystępują,aichrezultatyikonsekwencje
przybierająnasile.Kryzysz2008r.jestczwartymtakpoważnymkryzysemwsek-
torzebankowympodrugiejwojnieświatowej.Powstajepytanie,jakmogłodojść
dotakiejsytuacji,skorodziałalnośćsektorabankowegoobwarowanajestwieloma
procedurami,którezakładająryzykozwiązanezrealizacjąposzczególnychoperacji
bankowych.
ZdaniemG.Kołodkizperspektywyzintegrowanegorozwojukryzysz2008r.
jestszczególnymprzypadkiemkryzysuneoliberalnychregułmyśleniaidziałania
[Kołodko2008].Jegostrukturalneprzyczynymająpodłożesystemoweiwynikają
zupowszechnieniasięneoliberalnychreguł,któreokreślałyspontanicznywzorzec
rozwojurealizowanywwynikuindywidualistycznejkreatywnościopartejnamak-
symalizowaniupoliczalnychwkategoriachrynkowychkorzyściwłasnychwramach
ładuinstytucjonalnegosprzyjającegobudowaniuprzewagkonkurencyjnychitoleru-
jącegowykorzystanieasymetrycznejinformacjiorazminimalizującegoudziałpań-
stwawgospodarce[Woźniakb.d.].
Badaniadotyczącekryzysu2008-2009zidentyfikowałybłędneinterwencjepu-
blicznejakoistotneprzyczynykryzysu,wśródktórychwymieniasię[Raportgrupy
deLarosière’a…]:
zbytliberalnąpolitykęFEDiwefekciewieluinnychbankówcentralnych,
presjępolitycznąwUSAnaudzielaniekredytówmieszkaniowychosobomoni-
skiejwiarygodnościkredytowej,
błędneregulacje(Bazylea1),którezachęcałydonadmiernejsekurytyzacjikre-
dytówbankowych,
faworyzowanieprzezprzepisypodatkowezewnętrznegofinansowaniafirm
przezdługwstosunkudokapitałuwłaścicielskiego,
ulgipodatkoweodkredytówmieszkaniowych,
wcześniejsząpolitykęratowaniaprzezwładzępublicznąwiększychfirmfinan-
sowych,prowadzącądoichnadmiernegowzrostuiwefekciedozjawiskatoo
bigtofail.
H.Sinnupatrujeźródłakryzysuwkombinacjidwóchczynników,tj.złejrachun-
kowościorazzjawiskamoralnegohazardu(ang.moralhazard),czylitzw.efektu
nadużyć[Sinn2008,s.60,61].Zjawiskomoralnegohazarduinterpretowanejest
jakodziałaniepodmiotówsektoraprywatnegowmaksymalizowaniuichwłasnych
korzyścizeszkodądlainnych,bezponoszeniaprzytymżadnychkonsekwencji
[Eatwelliin.(red.)1987,s.547].