Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
60
BeataGuziejewska
skaćprzychylnośćwyborcówiwtensposóbzwiększyćswojeszansenareelekcję
[Drazen2000;Drazen,Eslava2003,s.3].Ekspansjafiskalnaniejestjednakrezul-
tatempobudzaniagospodarkiwskalimakroekonomicznej,aleraczejzwiększania
konkretnychrodzajówwydatkówbudżetowychlubobniżaniaobciążeńpodatko-
wych,dotyczącychokreślonychgrupwyborców.Powodujeto,politycznecykle
budżetowesilniejszewmłodych,„słabych”demokracjachiróżniąsię,jeślicho-
dziozwiązkizsystememrządówizwiązkizsystememwyborczym.Wkrajachwy-
sokorozwiniętych,najczęściejwtzw.dojrzałychdemokracjach,dominująwybor-
cy,którychcharakteryzuje„konserwatyzmfiskalny”,mniejszapodatnośćnailuzje
fiskalneizdecydowaniewkaraniupolitykówzamanipulacjewyborcze[Brender,
Drazen2005,s.1271-1295].Natężeniecyklibudżetowychjestbardziejwidoczne
wwarunkachmożliwychmanipulacjifiskalnychimałejtransparentnościfinansów
publicznych.Możliwościtemalejąwrazzwiększymdoświadczeniemwyborców,
lepszymdostępemdoinformacjiorazrozwiązaniamiinstytucjonalnymiwsektorze
finansówpublicznych.Zaskakującewynikiprzyniosłyjednakbadaniaempiryczne
dotycząceMeksykuiRosji.Politycznecyklebudżetowenasiliłysięwtychkrajach
wrazzpostępującymprocesemdemokratyzacjiidecentralizacjifinansówpaństwa
[Gonzalez2002,s.204].
Teoriełącząceterminywyborówpolitycznychipolitykęekonomicznąoraz
budżetowąwykorzystująwróżnymstopniuikonfiguracjachbardziejlubmniej
nieracjonalnychwyborcóworazbardziejlubmniejoportunistycznychpolityków.
Zinteresującegonasnajbardziejekonomicznegopunktuwidzeniacykleinduko-
wanewyboramipolitycznyminiebezpiecznezwielupowodów.Endogeniczna
cyklicznośćniesprzyjastabilnemuwzrostowigospodarczemu,przyczyniasiędo
nieuzasadnionejekonomiczniezmiennościwarunkówgospodarowaniaorazprowa-
dzeniapolitykisocjalnej.Cyklicznapolitykafiskalna,któraniesłużyłagodzeniucy-
klikoniunkturalnych,jestnatomiastzsynchronizowanazkalendarzemwyborczym,
prowadzidonieefektywnejalokacjizasobówipowodujedodatkoweszokipopyto-
wewgospodarce.Ponadtocyklicznezachowaniawpolitycebudżetowej,zwłaszcza
zwiększaniewydatkówpublicznychprzedwyborami,prowadządowzmocnienia
redystrybucyjnejialokacyjnejfunkcjipaństwawdługimokresie,gdyżwydatki
zwiększoneprzedwyboraminiezawszemogąbyćograniczonepowyborach.Co
ważniejsze,wydatkikreowanewokolicznościach,októrychmowa,niemającha-
rakteruwydatkówinwestycyjnychiprorozwojowych,aleraczejmająspecyficznie
określonychbeneficjentów.
Należyjednakpodkreślić,żewszerszymujęciuidłuższejperspektywiere-
zultatyanalizdotyczącychpolitycznychczynnikówokreślającychcechyizakres
państwaopiekuńczegoniejednoznaczne.Opróczczynnikówpolitycznychdużą
rolęodgrywasytuacjagospodarczaidemograficzna.Stosunkipolitycznenabierają
znaczeniaprzydociekaniustrukturalnychróżnicpomiędzyrozmaitymiporządkami
państwaopiekuńczego.Modeleteoretyczneniedająjednakodpowiedzinapytanie,
czyczynnikipolitycznetokluczowezmiennewyjaśniająceiczyniekryjąsięza
nimidużoważniejszeczynnikihistoryczne[Esping-Andersen2010,s.181].