Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
negopopytuwzrostdochodunarodowegoizatrudnienia.Współczesnaekonomia
neoklasycznacałkowicietorozumowanieodrzuca.Tymsporemmiędzyobydwoma
kierunkamimyśleniazajmiemysięwrozdziale3.Tutajchcemyjedyniezwrócićuwa-
gę,żedecyzjecodoskaliredystrybucjidochodunarodowegoprzezfinansepubliczne
totakżewybórpolityczny,amogąteżwynikaćzodmiennychpoglądówteoretycznych.
Cowięcej,przydanejskaliredystrybucjidochodumiędzyszerokorozumianefi-
nanseprywatneifinansepubliczneniemabynajmniejjakiegośoptymalnegomode-
lustrukturywydatkówbudżetowych.Każdywybórjestostateczniewypadkowąza-
mierzeńzwiązanychzrealizacjąpolitykirządu,politycznychprzetargówróżnych
grupinteresóworazinercjiadministracyjnejipolitycznej.
Politycznymwyboremjestteżdecyzjaostrukturzedochodówpaństwakogo
opodatkowaćizapomocąjakichinstrumentów,politycznywymiarmająbowiemod-
powiedzinapytania:opodatkowaćdochody,majątekczykonsumpcję,wedługjakich
stawekiwedługjakichsystemówopodatkowania.
Przetargwczasiedotyczyprzedewszystkimdecyzjiowielkoścideficytubudże-
towegoidługupublicznego.Czyzabieżącewydatkimapłacićtylko„dzisiejsze”po-
kolenie,nawetwtedy,kiedytowydatki,zktórychkorzyścibędączerpaćgłównie
pokoleniaprzyszłe,czyteżprzezzaciąganiedługu(kreowaniedeficytubudżetowe-
go)ciężaramitymimożnaobciążyćtakżeprzyszłepokolenia?WPolscemamyobec-
nietrzydużekategoriewydatków:1)spłatędługówzaciąganychjeszczewlatach70.
przezekipęEdwardaGierka(mimożewwynikuporozumieniazwierzycielamina
początkulat90.zadłużenietozostałopomniejszoneookoło17mlddolarów2imimo
bardzokorzystnegodlaPolskiprzełożeniaspłatistotnejczęściratkapitałowych
odziesięćlat);2)kosztyrestrukturyzacjinieefektywnychgałęzigospodarki(m.in.
górnictwa,hutnictwa,rolnictwa);3)finansowaniemodernizacjigospodarki,wtym
współfinansowanieprojektówrealizowanychześrodkówUniiEuropejskiej.Odpo-
wiedźnapytanie,czytewszystkiewydatkimamyfinansowaćwyłączniezbieżących
dochodówsektorafinansówpublicznychiwjakimstopniumogąwtymuczestniczyć
dochodyprzyszłychokresów,macharakternawskrośpolityczny,alezależyteż,jak
jużwspomnieliśmy,odprzyjętejdoktrynyekonomicznej.
Oczywiście,przenoszeniebieżącychwydatkównaprzyszłeokresyusztywnia
swobodędecyzjicodostrukturywydatkówbudżetowychiogólnegociężaruopodat-
kowaniawprzyszłości.DoświadczamytegoobecniewPolsce,gdyżciężarspłatysta-
rychdługóworazdużyudziałwydatkównaświadczeniasocjalneprzydążeniudo
zmniejszaniarelacjideficytubudżetowegodoproduktukrajowegobrutto,PKBnie
pozostawiajądostatecznychśrodkównainwestycjepaństwawinfrastrukturę,nafi-
nansowaniebadańnaukowych,naedukację,czynawspółfinansowanieprojektów
wramachpolitykistrukturalnejiWspólnejPolitykiRolnejUE.Ochronieprzed
takimniebezpieczeństwemmająsłużyćróżnepróbyustalaniazasadpolitykifiskal-
nej(tzw.KonsensuswaszyngtońskiczysformalizowanekryteriazMaastricht,leżące
upodstawUniiGospodarczejiWalutowej).Jednaktezasadyniemająabsolutnego
charakteru,nieotrzymaliśmyichrazemzTablicamiMojżeszowymi,leczjakzoba-
2WedługówczesnegorealnegokursudolaraUSAdokrajowychwalutwierzycieliPolski.
13