Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czymywramachzałożeńwspółczesnejekonomiineoklasycznejjedyniepróbą
znalezieniarównowagimiędzykonfliktowymiinteresamiwdziedziniefinansówpu-
blicznychwkonkretnychwarunkachgospodarczychiinstytucjonalnych.
Przetarginstytucjonalnyjakjużwspomnieliśmydotyczytego,ktoiwjakim
zakresiemadecydowaćowyborachdokonywanychnapierwszychdwóchpolach
przestrzenigospodarczejiczasu.Wjegowynikupowstajeukładkompetencyjny,któ-
ryformalniejestokreślanyprzepisamiprawnymi.Aleniezależnieoduregulowańle-
gislacyjnychnieustannietoczysięgrasprzecznychinteresów,któraniekiedypro-
wadzidorozwiązańkompetencyjnychmającychniewielewspólnegozezdrowym
rozsądkiemilogiką,prowadzącychnatomiastdozaciemnieniaobrazuprzepływówfi-
nansowychwpaństwie.NaprzykładzapolitykęzagranicznąodpowiadawPolsce
(podobniejakiwinnychkrajach)ministersprawzagranicznych.Wobectegoodpo-
wiadaontakżezastosunkizPolonią.AleśrodkinawspieraniefinansowePolonii
znajdująsięwplaniefinansowymnieMinisterstwaSprawZagranicznych,leczSena-
tuRP
,ijakdotądniepowiodłasiężadnapróbazmianytegoukładuioddaniatych
środkówpodnadzórMSZ.Podobnie,zadziedzictwokulturynarodowejodpowiada
ministerkulturyipodległymuurządGeneralnegoKonserwatoraZabytków.Ale
FunduszRewaloryzacjiZabytkówKrakowaodpołowylatsiedemdziesiątychnie
znajdujesięwgestiiministrakultury,jestnatomiastczęściąbudżetuKancelariiPre-
zydentaRP(istanowiblisko20%wszystkichwydatkówKancelarii).
Wszystkieteprzetargiiwyborynieczymśszczególnym,związanymzpolską
specyfikączyspecyfikąokresutransformacji.Występująpowszechnie,chociażzróż-
nymnatężeniem.WieleznichwystępowałowPolscemiędzywojennejisporytoczo-
newIIRzeczypospolitejniekiedydalekimechemwracająwnaszychdzisiejszych
dyskusjach,zwłaszczawodniesieniudosprawinstytucjonalnychikompetencyjnych.
TakwII,jakiwIIIRzeczypospolitejstalenapotykamyproblemyzwiązanezrozróż-
nieniemmiędzydochodamiiprzychodamibudżetupaństwazjednejstronyorazje-
gowydatkamiirozchodamizdrugiejstrony,awśladzatymzdefinicjamideficytu
budżetowegoidługupublicznego.Staleteżobecnespory,którychpoczątkisięga-
latdwudziestychubiegłegowieku,dotyczącezakresukompetencjiwładzywyko-
nawczejvis`
aviskompetencjiwładzyustawodawczejwdecydowaniuokształciebu-
dżetu,jegozupełności,możliwościdokonywaniarewizjijużuchwalonegobudżetu
iprzeniesieńmiędzyposzczególnymiprzedziałkamiklasyfikacjibudżetowejitd.Po-
cząwszyodnoweliKonstytucjiRPz1926r.,akończącnaobecnieobowiązującej
KonstytucjiRPz1997r.następowałostałewzmacnianieroliwładzywykonawczej
kosztemparlamentuwsprawachzwiązanychzuchwalaniemiwykonywaniembudże-
tupaństwa.Procedurywykonywaniabudżetuzawszeteżbyłyoszczędnieformułowa-
neizapewniałyministrowifinansówkontrolęnadtymwykonaniem.Władzaustawo-
dawczamiałaimawpolskichprzepisachszerokieuprawnieniakontrolne,alejej
rzeczywistekompetencjedecyzyjneograniczone3.
3Bliżejnatemattychsporóworazewolucjiteoriifinansówpublicznych,ichpraktykiipodstaw
prawnych,zob.H.Góralska,PrawobudżetowewIIiIIIRzeczypospolitej,„ZeszytyNaukoweWyższej
SzkołyBankowościiFinansówwBielskuBiałej:PracezZakresuBankowościiFinansów”2003,nr2.
14