Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
StanisławFlejterski
Cechątychnaukjestm.in.to,żezbudowaneprzeznieteoriesąniekie-
dywstaniepoczątkowym,wstanieniezweryfikowanychhipotez.Naukite
nieposiadajązbytwieluteoriiwyjaśniającychodużymzasięgu,uznanych
zazadowalająceprzezwiększośćbadaczy.Charakteryzująsiępoważnymi
rozbieżnościamiopiniiwsprawachzarównometodologicznych,jakiprzed-
miotowych;czegowyrazemjestistnienietzw.„szkół”naukowych2.Wiedza
ofinansachjestkwestionowalna,macharaktertemporalny,podatnajestna
modyfikacjeidoskonalenie.
Dotyczytorównieżparadygmatów,czylifunda-
mentalnychzałożeńnaukowychconaturybadanejrzeczywistości,lubtzw.pro-
gramówbadawczych(ScientificResearchProgrammes)wujęciuI.Lakatosa.
1.Kryzysbankowo-finansowy–wyzwaniedlateoretyków
Kryzysbankowo-finansowypokazał,żewdotychczasowymmodelubiz-
nesowymiszerzej,rynkowym,wielebanków–główniewUSAiEuropie
Zachodniej,działałoźle.Wczasachdobrejkoniunkturybankimiałybardzo
dobrewynikifinansowe–todowód,żenadużywałyswojejpozycjimonopoli-
stycznej.Przedewszystkimzarabiałyispekulowałynawielkąskalę,zamiast
wpieraćinnedziałygospodarki.Wczasachkryzysuzkoleiniewspierałygo-
spodarki,tylkokoncentrowałysięnaratowaniusiebie,częstonieskutecznie.
Niespełniałypokładanychwnichnadziei,niesłużyłyspołeczeństwu,tylko
swoimwłaścicielom,którzywyciągaliręcepopomoc.Bankibyływspół-
sprawcami,współofiaramiiwspółbeneficjentamikryzysu.
Wtymkontekścienauwagęzasługuje–opisywanenierzadkowliteraturze,
m.in.przezszwajcarskichpublicystówianalitykówbankowości–zjawisko
tzw.„bankokracji”.Bankiczęstoprzekształcałysięwinstytucjeoolbrzymich
dochodach,zbytzsiebiezadowolone,jaknaupodobaniaspołeczeństwa.Na
wieludojrzałychrynkachbankistałysięobiektamikrytykiza:chciwość,nad-
miernezyski,zbytdużewpływy,wysokieprowizje,zbytnikonserwatyzm,
nadmiernąarogancjęiagresywność,zbytdużerozmiary,brakżyczliwości
wobecmałychprzedsiębiorstw,brakzainteresowaniasprawamiludzkimi,zbyt
rozbudowanysystembiurokracji,oderwanieodpotrzeblokalnejspołeczności,
2
Przemianystrukturalnewewspółczesnychfinansachsązbytskomplikowane,abymogłybyćujęte
wramyszczegółowejteoriiwtakimznaczeniu,wjakimzwykłosięokreśleniategoużywać.Wobecróż-
norodnościzjawiskwątpliwejestopracowaniejednejcałościowejkonstrukcjiteoretycznej,wpraktyce
funkcjonujewielemodeliwpewnymstopniuuzupełniającychsię,częściowozaśkonkurencyjnychwobec
siebie.Rolidobrejteoriidlabiznesu(równieżfinansowego)niesposóbprzecenić,cowinnymujęciu
brzmi:„Praktykabezteoriijestślepa,teoriabezpraktykijałowa”.Niejesttojednaktożsamezpostu-
latemtraktowaniateoriiwsposóbdogmatycznyczyteżfundamentalistyczny(„Doktrynąbyłoniemieć
doktryny”–takiznamiennytytułnosiłartykułpoświęconyoceniekadencjiAlanaGreenspanaijego
pragmatycznejpolitycepieniężnej–zob.E.L.Andrews:TheDoctrineWasNottoHaveOne.„NewYork
Times”August26,2005,s.C1).
